Adwokat i radca prawny. Czym się od siebie różnią?

Pomimo odmiennego nazewnictwa zawody adwokata i radcy prawnego są do siebie bardzo zbliżone. Różnice wynikają głównie z drogi kariery, jaką obiera kandydat po ukończeniu studiów prawniczych. Są też następstwem historycznej przeszłości. Wówczas wyraźnie oddzielały je zakres obowiązków i obszary prawa, w których specjalizowali się przedstawiciele tych zawodów.

Radca prawny i adwokat dawniej

Prawo jest dziedziną, która istnieje i rozwija się od czasów starożytnych. Wystarczy przyjrzeć się na stosowaną do dzisiaj symbolikę związaną ze sprawiedliwością, której korzenie sięgają mitologii greckiej. Figura Temidy – antycznej bogini sprawiedliwości – stanowi stały element wystroju wielu sal sądowych. Pojawia się też na publikacjach czy przedmiotach związanych z prawem.

Szczególnie intensywny rozwój tej dziedziny życia miał miejsce za czasów pierwszych polskich królów. Dzięki dokumentom historycznym wiadomo, że podczas panowania Bolesława I Chrobrego adwokaci umocnili swoją działalność i zyskali status samodzielnej grupy zawodowej. Wówczas ich domenę stanowiło prawo karne, a główną czynnością, jaką wykonywali, było zastępstwo procesowe. Ta specjalizacja i powiązanie zawodu adwokata z prawem karnym sprawiły, że jeszcze niedawno był od utożsamiany właśnie z tym obszarem przepisów.

W okresie średniowiecza równolegle z adwokatami świadczyli swoje usługi również inni specjaliści w dziedzinie prawa. Spory rodzinne, majątkowe czy cywilne pomagali rozwiązywać radcy prawni. To do nich należało prawo rodzinne, cywilne i majątkowe czy prawo spadkowe w ówczesnej odmianie. Ścisły podział zawodowy, podkreślany nie tylko przekonaniami społecznymi, ale również w samym środowisku prawniczym, funkcjonował jeszcze do niedawna. Od 2015 roku, na skutek nowelizacji przepisów, oba zawody zostały niemal całkowicie ujednolicone.

Różnice między zawodami adwokata i radcy prawnego

Pomimo ujednolicenia uprawnień, jakie mają adwokaci i radcy prawni, zachowanie odmiennego nazewnictwa oraz przepisów, które regulują zasady wykonywania tych zawodów, stanowią potwierdzenie, że nie są one identyczne. Obecnie, zarówno kancelarie radcowskie, w tym Kancelaria Radcy Prawnego Michała Walczaka, jak i adwokackie mają prawo do:

• przygotowywania opinii prawnych,
• reprezentowania klienta przed sądem oraz w urzędzie,
• udzielania porad prawnych z różnych dziedzin,
• uczestniczenia w opracowywaniu projektów prawnych.

W czym więc są odmienne te dwa zwody? Głównym elementem różnicującym jest forma świadczenia usług. Podstawą do wykonywania pracy radcy prawnego i pobierania za nią wynagrodzenia jest nawiązanie stosunku pracy na podstawie umowy cywilno-prawnej lub umowy o pracę. Radca prawny zyskuje też prawo do reprezentowania klienta przed sądem, jednak pod warunkiem, że nie jest przez niego zatrudniony. Z kolei adwokat może wykonywać swój zawód w ramach zarejestrowanej działalności gospodarczej. Wówczas jest wynajmowany na potrzeby konkretnej sprawy czy problemu. Może też zatrudnić się, podpisując z przedsiębiorcą umowę cywilno-prawną.

Dokumentami, które regulują prawa i obowiązki adwokata oraz radcy prawnego, są Ustawa o adwokaturze, znowelizowana w lipcu 2015 roku oraz Ustawa o radcach prawnych.