Rehabilitacja po udarze

Według statystyk główną przyczyną niesprawności osób po 40. roku życia jest przebyty udar. Może się on jednak przydarzyć także młodszym ludziom, a w zależności od tego, które struktury mózgu uległy na jego skutek uszkodzeniu, objawia się problemami w obszarze zarówno motoryki, jak i mowy czy w sferze poznawczej. Dla przywrócenia samodzielności pacjenta oraz jego powrotu do życia społecznego i zawodowego kluczowa jest odpowiednio dobrana rehabilitacja.

Powinna się ona zacząć tak szybko, jak tylko jest to możliwe – nawet w pierwszym jeszcze dniu pobytu chorego w szpitalu, tuż po ustabilizowaniu jego stanu. Od tego momentu do mniej więcej dwóch-trzech tygodni po udarze ma miejsce tzw. okres profilaktyki funkcjonalnej. Rehabilitację przeprowadza się wówczas w warunkach szpitalnych, a jej celem jest wstępne przygotowanie organizmu do odzyskania sprawności. Osiąga się go m.in. poprzez regularne zmiany pozycji pacjenta i zapobieganie tym samym powstawaniu odleżyn.

Dalsze leczenie

Kolejny etap to rehabilitacja funkcjonalna, która w miarę możliwości powinna odbywać się w kontakcie ze specjalistycznym ośrodkiem, takim jak choćby krakowskie centrum rehabilitacji Fizjomotus. Trwa ona z reguły od roku do dwóch lat, po niej następuje zaś okres adaptacji, czyli rehabilitacja środowiskowa, która może zająć do dwóch do pięciu lat. Tak duża rozpiętość spowodowana jest tym, że całkowity czas rehabilitacji zależy od wielu czynników. Są nimi:

• rodzaj i stopień udaru,
• czas trafienia chorego do szpitala,
• jego wiek,
• poziom komunikatywności,
• ewentualna obecność chorób towarzyszących.

Zarówno rehabilitacja wczesna (szpitalna), jak i wtórna powinny zostać opracowane indywidualnie pod kątem stanu i potrzeb konkretnego pacjenta przez zespół specjalistów takich jak lekarz, fizjoterapeuta, terapeuta zajęciowy, logopeda czy psycholog kliniczny.

Kompleksowe podejście

Ważnym elementem rehabilitacji po udarze są wykonywane pod opieką rehabilitanta lub bliskiej osoby proste ćwiczenia:

• fizyczne (tzw. kinezyterapia, często wykorzystująca różnego rodzaju sprzęty)
• poznawcze (np. komunikowanie się dzięki literom wskazywanym na tablicy, łączenie liniami kropek),
• słowne i logopedyczne,

• oddechowe,
• trening pęcherza,

a także nauka od nowa czynności wykonywanych w życiu codziennym. Nie mniej istotne potrafią być zabiegi z zakresu fizykoterapii, czyli z wykorzystaniem następujących zjawisk:

• światłolecznictwo (w tym promieniowanie podczerwone i ultrafioletowe),
• ultradźwięki,
• elektrostymulacja i pole magnetyczne,
• termoterapia (np. okłady borowinowe, krioterapia),
• hydroterapia (ćwiczenia i zabiegi w wodzie).

Coraz bardziej docenia się też znaczenie takich form terapeutycznych jak muzyko- czy choreoterapia (przywracanie sprawności ruchowej poprzez taniec), a także terapia zajęciowa, podczas której pacjenci zajmują się choćby rękodziełem. Uzyskanie wyraźnych efektów rehabilitacji jest możliwe dzięki zdolności nieuszkodzonych struktur mózgu do przejmowania funkcji obszarów, które uległy uszkodzeniu wskutek udaru. Kluczowe są jednak systematyczność, cierpliwość i ciężka praca. Dla utrzymania odpowiedniego poziomu motywacji – jakże ważnego z tego punktu widzenia – ogromne znaczenie potrafią mieć też regularne spotkania pacjenta z psychoterapeutą.