Kiedy konieczne jest przeprowadzenie badań geologicznych?

Badania geologiczne pozwalają na określenie specyfiki gruntu znajdującego się na terenie planowanej inwestycji. Konieczność ich wykonania zależy jednak od wielu czynników, bardzo różnym może być także ich zakres, przebieg i dokumentacja sporządzana na ich podstawie. Dzięki zgromadzonym w ramach badań geologicznych danym, projektant i wykonawca zyskują informacje niezbędne do właściwego przeprowadzenia wszystkich etapów prac.

Dlaczego badania geologiczne są niezbędne?

Przygotowanie inwestycji budowlanej oznacza nie tylko konieczność sporządzenia projektu architektonicznego, uwzględniającego wszystkie oczekiwania estetyczne i funkcjonalne określone przez zleceniodawcę oraz wypełniającego wymogi obowiązujących przepisów, ale również takiego, który spełni wymagania, jakie projektantowi oraz wykonawcom stawiają istniejące w danym miejscu warunki terenowe. Dobre rozpoznanie gruntu, które jest niezbędne do prac projektowych, nie może być wykonane bez rzetelnie poprowadzonych badań geologicznych i starannego opracowania ich wyników.

Każdy obiekt budowlany musi zachować stabilność przez cały okres swego użytkowania, powinien więc być posadowiony na gruncie w odpowiedni sposób. Wybór właściwego rodzaju fundamentowania czy określenie zakresu koniecznej wymiany lub zagęszczenia podłoża niezbędnego przy realizacji konkretnej inwestycji jest możliwy tylko na podstawie informacji zebranych w sporządzonej zawczasu dokumentacji geologicznej – wyjaśnia przedstawiciel firmy Geoxx, która zajmuje się prowadzeniem badań geologicznych.

Przeprowadzenie badań geologicznych daje możliwość zweryfikowania czy nośność gruntu jest wystarczająca, a także sprawdzenia, czy na działce nie występują różne niekorzystne zjawiska, np. związane z wysokim poziomem wód gruntowych, niebezpieczeństwem osunięcia się ziemi lub osiadania gruntu spowodowanego eksploatacją górniczą. Zaniedbanie wykonania badań może prowadzić do późniejszych uszkodzeń fundamentów, powstawania pęknięć czy rys, a nawet do uszkodzeń, które wyłączą obiekt z eksploatacji.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami badania geologiczne niezbędne do sporządzenia odpowiedniej dokumentacji muszą być wykonane wówczas, gdy zachodzi taka potrzeba. Decyzję o tym, że przeprowadzenie badań będzie konieczne, podejmuje architekt, przygotowujący projekt obiektu. Opiera się on w takim przypadku na tym, czy dane wymagane do przygotowania projektu budowli są znane czy też nie. W sytuacji, gdy w sąsiedztwie działki są posadowione obiekty takiego samego rodzaju, przygotowywanie dodatkowej dokumentacji nie będzie celowe.

Prowadzenie badań będzie potrzebne, jeśli na działce, na której jest planowana inwestycja, panują skomplikowane lub złożone warunki geologiczne, a wznoszony obiekt został zaliczony do drugiej lub trzeciej kategorii geotechnicznej.

Wyniki prowadzonych badań pozwalają na przygotowanie dokumentacji geologicznej. W zależności od rodzaju prowadzonej inwestycji i podjętej przez architekta decyzji może być konieczne sporządzenie dokumentacji geotechnicznej albo geologiczno-inżynierskiej.

Niezależnie od rodzaju inwestycji niezbędnym dokumentem wykonywanym przez architekta projektującego obiekt jest opinia geotechniczna. Dokumentacja badań podłoża gruntowego będzie wymagana przy inwestycjach zaliczonych do drugiej i trzeciej kategorii geotechnicznej, podobnie jak projekt geotechnicznych warunków posadowienia. Dokumentacja geologiczno-inżynierska jest wymagana przy trzeciej kategorii geotechnicznej, a także drugiej, o ile występujące warunki gruntowe są zaliczane do złożonych.

Co obejmują badania geologiczne i jaką dokumentację sporządza się na ich podstawie?

Badania geotechniczne są związane z przeprowadzeniem działań różnego rodzaju, realizowanych zarówno na miejscu planowanej inwestycji, jak i w laboratorium. Jednym z wstępnych etapów jest analiza dostępnej dokumentacji dla danego terenu, w tym map geologicznych i hydrogeologicznych, a także zapoznanie się z wynikami badań sąsiednich gruntów. W ramach podejmowanych czynności niezbędne są również oględziny terenu. Kolejnymi etapami jest prowadzenie koniecznych badań terenowych, w których czasie wykonuje się wiercenia i sondowania. Pozyskane próbki są oddawane ocenie podczas badań laboratoryjnych.

Celem badań prowadzonych na potrzeby przygotowania dokumentacji geotechnicznej jest poznanie sposobu, w jaki realizowana inwestycja będzie oddziaływała na teren, na którym będzie wzniesiona. Przy badaniach służących sporządzeniu dokumentacji geologiczno-inżynierskiej w grę wchodzi również sprawdzanie sposobu, w jaki grunt będzie wpływał na planowany obiekty.

Dokumentacja geotechniczna zawiera opracowane rezultaty badań terenowych wraz z danymi pochodzącymi z badań laboratoryjnych. Znajduje się w niej określenie, jaka jest nośność gruntu, opinia do co tego, czy może on ulegać w przyszłości przekształceniom, np. osiadaniu. W dokumentacji powinny też być informacje o stateczności skarp, wykopów i nasypów oraz ewentualne metody ich stabilizacji. W przypadku, gdy podczas badań stwierdzono zanieczyszczenie gruntu, niezbędne jest wskazanie sposobu jego oczyszczenia. Poza tym powinna być zawarta informacja dotycząca wód gruntowych, ich wpływu na obiekt oraz rekomendowanych sposobów uchronienia się przed nimi. Dokumentacja obejmuje również zalecenia związane z rodzajem fundamentowania, czy przewidywanych reakcji podłoża podczas prowadzenia prac.

Dokumentacja geologiczno-inżynierska powinna zawierać dane dotyczące terenu w postaci map ukazujących panujące na nim warunki, przekroje terenu oraz zestawienie danych w postaci tabel. W części opisowej muszą być zamieszczone informacje o budowie geologicznej badanego obszaru, wskazanie zjawisk geodynamicznych, np. ruchów masowych, które mogą się pojawić. Konieczne jest też przedstawienie uwarunkowań hydrogeologicznych oraz fizycznych i mechanicznych własności gruntu. W dokumentacji powinien być również opisany wpływ inwestycji na środowisko.