Zwyrodnienie plamki żółtej oka. Jak zatrzymać AMD?

Z upływem czasu ciało zmienia się, a po przekroczeniu 50. roku życia, te zmiany mogą być mocno odczuwalne. Stopniowo słabną różne funkcje organizmu, również wzrok. Oczy tracą zdolność akomodacji, co na szczęście nie musi wiązać się z utratą wzroku – dobrze dobrane okulary skutecznie korygują pogłębiające się wady. Niestety nawet najlepsze soczewki nie naprawią szkód wyrządzonych przez zwyrodnienie plamki żółtej.

Czym jest zwyrodnienie plamki żółtej oka?

Zwyrodnienie plamki żółtej oka, w skrócie AMD (z ang. Age-related Macular Degeneration) to przewlekła i postępująca choroba centralnej części siatkówki oka. AMD powstaje w wyniku starzenia się tkanek i związanych z wiekiem zmian miażdżycowych w naczyniówce. Zwyrodnienie plamki żółtej dotyczy coraz większej ilości osób po 50-60 roku życia, dotyka obu płci, chociaż częściej kobiet niż mężczyzn. Zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem jest schorzeniem postępującym, co oznacza, że w przypadku zaniechania leczenia będzie rozwijało się i może doprowadzić do ślepoty.

Typowym objawem zwyrodnienia plamki żółtej jest pogorszenie ostrości wzroku, które nie poddaje się korekcji okularowej. Widziany przez chorego obraz może nie tylko rozmywać się, ale też falować. Przedmioty tracą kształty, a czasem również kolory; widziany przez osobę chorą świat jest niewyraźny, nieforemny i wyblakły. Po pewnym czasie w centrum widzenia pojawia się plama, tzw. mroczek, który przesłania to, co znajduje się bezpośrednio przed oczami osoby chorej na AMD. Rodzaj i sposób nasilenia objawów uzależniony jest od stopnia zaawansowania choroby oraz jej postaci – mówi specjalista ze śląskiego centrum leczenia chorób oczu PRYZMAT.

Dwie postaci zwyrodnienia plamki żółtej

U większości chorych diagnozuje się postać suchą AMD. To dobra wiadomość, bo w tym przypadku schorzenie postępuje wolniej. Zachodzące zmiany mają często charakter zanikowy, co oznacza, że dochodzi do obumierania niektórych komórek. W początkowym stadium chory widzi gorzej przy słabym świetle i podczas czytania, za co odpowiedzialne są złogi na dnie oka (tzw. druzy). W stadium zaawansowanym, kiedy dojdzie do rozległych zaników siatkówkowo-naczyniowych,  centralnie pojawia się mroczek, ostrość widzenia słabnie jeszcze bardziej, a czytanie jest już niemożliwe. AMD w postaci suchej, może przejść w postać mokrą.

Wysiękowa, czyli mokra postać zwyrodnienia plamki żółtej może rozwijać się w błyskawicznym tempie doprowadzając  do całkowitej utraty widzenia centralnego w ciągu kilku miesięcy. W przebiegu choroby w tej postaci, w okolicy plamki tworzą się nieprawidłowe naczynia krwionośne, z których do siatkówki przedostaje się płyn surowiczy. Zbierający się pod siatkówką płyn unosi ją, stąd zniekształcenia widzianego obraz. Może dojść również do wtórnego krwotoku podsiatkówkowego. Wreszcie w schyłkowej postaci wysiękowego AMD, w oku powstaje blizna podsiatkówkowa i dochodzi do trwałego uszkodzenia widzenia. 

Metody leczenia zwyrodnienia plamki żółtej

Wybór właściwej metody leczenia AMD uzależniony jest od postaci i stopnia zaawansowania choroby, toteż przed wdrożeniem terapii niezbędne jest przeprowadzenie diagnostyki okulistycznej. W celu właściwego rozpoznania wykonuje się badanie OCT, czyli tomografię optyczną, badanie dna oka oraz angiografię fluoresceinową, choć niektóre ze zmian okulista może dostrzec nawet podczas standardowego badania.

Do niedawna leczenie AMD w postaci suchej miało na celu zatrzymanie lub przynajmniej spowolnienie postępowania choroby i uniknięcie jej przejścia w postać wysiękową. Chorym zaleca się stosowanie specjalnej diety i suplementację witaminami o działaniu przeciwutleniającym (C, E), minerałami: miedzią, cynkiem, selenem oraz beta-karotenem i kwasami omega-3. Pozytywny wpływ na stan chorego ma również rezygnacja z palenia tytoniu. Obecnie w leczeniu AMD w postaci suchej, stosowana jest nowa technika, polegająca na regeneracji siatkówki  – zabiegi laserem 2RT. W leczeniu wysiękowej postaci zwyrodnienia plamki żółtej najczęściej stosuje się terapię anty-VEGF. Leczenie AMD preparatami anty-VEGF polega na wykonywaniu co kilka tygodni iniekcji doszklistkowych, czyli zastrzyków bezpośrednio do oka. Alternatywną metodą jest terapia fotodynamiczna PDT, w której dożylnie podaje się indocjaninę, a jej obecność aktywuje działanie specjalnej wiązki laserowej kierowanej na siatkówkę, niszcząc nieprawidłowe naczynia.