Najczęstsze przyczyny wypadków w pracy

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2019 roku w wyniku wypadków przy pracy poszkodowanych zostało 38205 osób, co daje wynik o 1,3% lepszy niż w roku poprzedzającym. Wyraźną poprawę odnotowano w statystykach dotyczących osób poszkodowanych w ciężkich wypadkach przy pracy, co może wynikać z coraz większego zrozumienia roli przestrzegania procedur bezpieczeństwa i higieny pracy, zarówno przez pracowników, jak i pracodawców.

Gdzie najczęściej dochodzi do wypadków przy pracy?

Najwyższe wskaźniki wypadkowości odnotowuje się w sektorach górnictwa i dostaw wody, w przedsiębiorstwach zajmujących się gospodarowaniem ściekami i odpadami, rekultywacją terenów zdegradowanych, a także w służbie zdrowia i opiece społecznej. Na przeciwległym biegunie znajdują się firmy działające w branży informatycznej i komunikacyjnej, przedsiębiorstwa usługowe oraz prowadzące profesjonalną działalność naukową i techniczną.

Wśród wydarzeń, będących bezpośrednią przyczyną urazu podczas wypadku przy pracy, najczęściej wymieniano zderzenie z nieruchomym obiektem lub uderzenie przez obiekt w ruchu. Do tej kategorii można zaliczyć uderzenia narzędziami, którymi posługują się pracownicy, ale także spadającymi obiektami, które nie zostały należycie zabezpieczone i z pojazdami. Wysoką pozycję w zestawieniu wydarzeń powodujących urazy zajmują także kontakty z ostrymi lub chropowatymi przedmiotami, zmiażdżenie, a nawet uwięzienie oraz kontakt z prądem, niebezpiecznymi substancjami i oddziaływanie skrajnych temperatur.

Ciekawych, choć zatrważających wniosków dostarcza analiza wykresu, obrazującego najczęstsze przyczyny wypadków przy pracy w minionym roku – opowiada ekspert z BHP-Proper. Prawie 61% wszystkich wypadków przy pracy wynikało z nieprawidłowego zachowania pracownika. Na drugim miejscu, z wynikiem niecałych 10%, znajduje się niewłaściwy stan czynnika materialnego, a więc np. wadliwy stan techniczny maszyny czy urządzenia. Trzecią pozycję na niechlubnym podium zajmuje brak lub nieprawidłowe posługiwanie się czynnikiem materialnym, a więc np. brak odpowiednich narzędzi i środków ochronnych lub posługiwanie się nimi w nieprawidłowy sposób. Oznacza to, że do większości wypadków dochodzi w efekcie błędów pracownika, który nie chce lub nie umie zachować się w sposób właściwy w zakładzie pracy, a także z powodu braku odpowiedniego wyposażenia na stanowisku pracy, za co odpowiedzialny jest pracodawca.

Obowiązki pracodawcy w razie wypadku

Bez względu na bezpośrednią przyczynę wypadku, pracodawca zobowiązany jest do podjęcia działań, które nakłada na niego art. 234 Kodeksu pracy. Do najbardziej oczywistych należy udzielenie pierwszej pomocy poszkodowanemu i eliminacja lub ograniczenie zagrożenia. Następnie pracodawca musi ustalić dokładne okoliczności oraz przyczyny wypadku przy pracy, a na tej podstawie przygotować i wdrożyć środki zapobiegające podobnym zdarzeniom w przyszłości. Wypadki ciężkie, zbiorowe i śmiertelne wymagają zgłoszenia w okręgowym inspektoracie pracy oraz zawiadomienia prokuratora. W takich sytuacjach pracodawca zobowiązany jest do powołania zespołu powypadkowego, stworzenia protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy oraz dodatkowej dokumentacji, która musi być przechowywana przez 10 lat.

Każdy, nawet najmniejszy wypadek przy pracy, jest dużym problemem – przede wszystkim dla poszkodowanego, ale także dla pracodawcy, który narażony jest na straty, chociażby wynikające z nieobecności pracowników czy konieczności czasowego wstrzymania działalności. Większości wypadków można zapobiegać poprzez stosowanie się do zasad higieny i bezpieczeństwa pracy. Dla zmniejszenia ryzyka występowania wypadków w zakładzie istotne jest prawidłowe szkolenie pracowników z zasad BHP i dostarczanie im niezbędnych środków ochrony. Dobrą praktyką, stosowaną coraz częściej zwłaszcza przez duże przedsiębiorstwa, jest stała współpraca z jednostkami zajmującymi się doradztwem i obsługą firm w zakresie BHP.