Różnice między adwokatem a radcą prawnym

Polska jest jednym z niewielu krajów europejskich, w których wciąż funkcjonuje rozróżnienie na adwokatów i radców prawnych. Zarówno obowiązki, jak i kompetencje przedstawicieli obu tych zawodów są bardzo podobne. Różnice dotyczą przede wszystkim możliwej formy zatrudnienia, a zasady obowiązujące w tym względzie, z punktu widzenia osób spoza środowiska prawniczego, mogą wydawać się nieco zawiłe.

Adwokat czy radca – u kogo szukać pomocy?

Chociaż sposób wykonywania obu interesujących nas zawodów prawniczych regulują dwie różne ustawy (Ustawa Prawo o adwokaturze z dnia 26 maja 1982 r. i Ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych), zakres kompetencji w przypadku obu profesji jest bardzo zbliżony. Nawet definicje odwołujące się do zadań adwokatów i radców brzmią niemal identycznie, mówią bowiem o świadczeniu pomocy prawnej.

Do obowiązków adwokatów i radców udzielających swoim klientom pomocy prawnej należy m.in. udzielanie profesjonalnych porad i sporządzanie opinii prawnych, a także reprezentacja klientów przed sądami oraz urzędami – wymienia nasz rozmówca z Kancelarii Adwokackiej Magdalena Musiał w Chorzowie.

A zatem na czym polega różnica?

Podstawowa różnica między adwokatem i radcą prawnym polega na możliwościach zatrudnienia. Zgodnie z przepisami zawartymi w Kodeksie Etyki Adwokackiej osoby wykonujące ten zawód muszą pozostawać niezależne. W związku z tym, prawo do wykonywania zawodu adwokata wyklucza pozostawanie w stosunku pracy. Dla prawnika, który ukończył aplikację adwokacką i chce pracować w zawodzie, istnieją dwie możliwości: może zatrudnić się w kancelarii na podstawie umowy cywilno-prawnej albo założyć własną działalność gospodarczą. Jedynym wyjątkiem od tej reguły są osoby zatrudnione na stanowiskach naukowych albo naukowo-dydaktycznych. Z kolei radców prawnych nie obowiązuje zasada niezależności. W związku z powyższym, mogą szukać pełnoetatowego zatrudnienia w oparciu o umowę o pracę. Jednak i od tej zasady są wyjątki. W sytuacji, gdy radca prawny pozostaje w stosunku pracy, traci prawo do występowania w charakterze obrońcy w sprawach karnych i karnoskarbowych, a więc jego kompetencje są ograniczone. W praktyce radcy prawni najczęściej zajmują się przede wszystkim udzielaniem porad prawnych, podczas gdy obroną i reprezentacją klientów w postępowaniach zajmują się adwokaci. Taki podział ról utarł się na zasadzie tradycji. Prawo do występowania w charakterze obrońcy radcy zyskali dopiero w 2015 roku, a więc całkiem niedawno. Podsumowując w sytuacji, gdy oprócz porady prawnej klient indywidualny potrzebuje obrońcy w postępowaniu karnym (np. sprawy o posiadanie narkotyków), naturalnym wyborem będzie adwokat. Podobną zasadą można kierować się szukając prawnika do spraw cywilnych i rodzinnych.