Pełnomocnictwo w postępowaniu karnym

Pełnomocnictwo to jednostronne oświadczenie osoby, zwanej prawnie mocodawcą, na mocy którego inna osoba staje się upoważniona do działania w jej imieniu mocodawcy. Ta osoba prawnie jest nazywana pełnomocnikiem. Co za tym idzie, każda czynność wykonana przez pełnomocnika w imieniu mocodawcy i w zakresie udzielonego pełnomocnictwa wywoła skutki bezpośrednio w sferze prawnej mocodawcy.

Jednym z rodzajów pełnomocnictwa jest pełnomocnictwo procesowe, czyli  udzielenie pozwolenia do dokonywania czynności przed sądem. I choć najnowsze zmiany w przepisach dopuszczają wyznaczenia pełnomocnika spośród osób najbliższych, mądrzej jest jednak polegać na wiedzy doświadczonego adwokata czy radcy prawnego. Kogoś, kto dobrze orientuje się w zawiłościach prawnych i jest w stanie zaproponować najlepsze dla nas rozwiązania. Szczególnie jeśli mowa o procesach karnych, czyli mogących zakończyć się poważnymi konsekwencjami dla oskarżonego, takimi jak grzywny czy nawet pozbawienie wolności. Spytaliśmy dr Beatę Bieniek, adwokata, doktora nauk prawnych, w jakich postępowaniach karnych najczęściej wspiera osoby fizyczne. Okazało się, że najczęściej są to:

• obrona oskarżonych w sprawach toczących się z oskarżenia publicznego
• reprezentacja pokrzywdzonych w postępowaniach karnych
• dochodzenie roszczeń odszkodowawczych w ramach postępowań karnych
• inicjowanie postępowań z oskarżenia prywatnego
• występowanie z roszczeniami odszkodowawczymi z tytułu niesłusznego skazania bądź warunków odbywania kary pozbawienia wolności
• obrona oskarżonych w sprawach toczących się z oskarżenia publicznego

Tryb ścigania z urzędu, czyli z oskarżenia publicznego obowiązuje w większości przestępstw. Nawet jeśli osoba pokrzywdzona nie wniesie oskarżenia, uzyskanie informacji o podejrzeniu popełnienia przestępstwa ściganego z urzędu uprawnia organy państwowe do wszczęcia postępowania. Przestępstwami ściganymi z tego tytułu są głównie przestępstwa dotyczące gróźb karalnych, zniszczenia mienia, kradzieży, kradzieży z włamaniem, przywłaszczenia, oszustwa. Przy przestępstwach ściganych z oskarżenia prywatnego konieczne jest wniesienie aktu oskarżenia lub podtrzymanie oskarżenia publicznego jako prywatne w przypadku odstąpienia prokuratora od oskarżenia. W tej kategorii mieszczą się np. znieważenie, pomówienie, naruszenie nietykalności cielesnej, naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia poniżej 7 dni. Może się też zdarzyć, że prokurator obejmuje ściganiem przestępstwo prywatnoskargowe. Szczególnym rodzajem spraw karnych wymienionych przez panią dr Bieniek są roszczenia odszkodowawcze z tytułu niesłusznego skazania. Osoba pokrzywdzona wadliwym orzeczeniem sądu może dochodzić roszczeń o naprawienie szkody. W końcu w wyniku niesłusznego skazania, tymczasowego aresztowania czy zatrzymania traci się wolność osobistą.