Zatyczki przeciwhałasowe. Kto i gdzie powinien je zakładać?

Zatyczki przeciwhałasowe to jeden ze środków ochrony osobistej, których zastosowanie w pewnych konkretnych okolicznościach jest wymagane przez prawo. Ich podstawowym zadaniem, jak sugeruje nazwa, jest zabezpieczenie słuchu przed dźwiękami o nadmiernym natężeniu. Kto, gdzie i kiedy powinien ich używać? Na te oraz inne pytania odpowiadamy w poniższym artykule.

Wymóg zastosowania ochronników słuchu w niektórych zakładach pracy tudzież na pewnych jej stanowiskach nałożony został narzucony w licznych aktach prawnych, wśród których warto wspomnieć chociażby o rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z 5 sierpnia 2005 roku w prawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na hałas lub drgania mechaniczne (Dz. U. Nr 157, poz. 1318, par. 4 i 6 ust. 2) czy o rozporządzeniu Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 12 czerwca 2018 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. z 2018 r., poz. 1286). Dokumenty te wymagają od pracodawców m.in. dokonania niezbędnych pomiarów w miejscu występowania hałasu, aby określić jego natężenie, a tym samym dobrać odpowiednie środki ochrony dla pracowników, którym powinny one zostać obowiązkowo wydane. W pierwszej kolejności należy znaleźć rozwiązania techniczne, takie jak ekrany akustyczne czy wyciszenie maszyn, a także organizacyjne (np. skrócenie czasu pracy na hałaśliwych stanowiskach), dopiero potem zaś, przy dalszym stwierdzeniu przekroczenia dopuszczalnych norm – zaopatrzyć pracowników w ochronniki słuchu.

Alternatywa dla nauszników

W roli tych ostatnich odnaleźć się mogą zasadniczo nauszniki lub zatyczki przeciwhałasowe. Z uwagi na swe rozmiary nauszniki nie wszędzie jednak znajdują zastosowanie, nie wszędzie też ich użycie jest obligatoryjne. Zatyczki zaś umieszczane są wewnątrz kanału słuchowego i dopasowują się do niego, przez co zapewniają znacznie większą swobodę ruchów oraz mogą być bezproblemowo łączone z innymi środkami ochrony. Należy mieć na względzie, że ich implementacja w miejscu pracy musi zostać poprzedzona badaniami laryngologicznymi stwierdzającymi brak przeciwwskazań do użycia tego właśnie rodzaju ochronników słuchu.

Dobór zatyczek

Wybór konkretnego wariantu uzależniony powinien być natomiast m.in. od poziomu hałasu w danym miejscu pracy oraz skorelowanego z nim stopnia tłumienia hałasu przez zatyczki. W efekcie natężenie dźwięków powinno zostać zredukowane do bezpiecznego poziomu ok. 65 dB (niższe wartości mogą wywołać u pracownika niepożądany efekt izolacji akustycznej). Inny ważny czynnik, który trzeba wziąć pod uwagę, to zakres ekspozycji na duże natężenia dźwięków. To, czy jest ona długotrwała, częsta czy np. jednorazowa, determinuje takie parametry zatyczek przeciwhałasowych, jak ich jedno- bądź wielorazowość (zatyczki wielorazowego użytku można myć wodą z mydłem), połączenie wkładek sznureczkiem, specjalnym pałąkiem lub dociskową sprężyną czy możliwość samodzielnego kształtowania przez pracownika bądź formowanie przez producenta (wówczas dobrać trzeba koniecznie właściwy rozmiar). Z szerokim wyborem dostępnych rozwiązań zapoznać się można np. w sklepie internetowym z artykułami BHP Mado.

Skuteczna ochrona

Pamiętać też należy, że aby zatyczki przeciwhałasowe spełniły swe zadanie, muszą być stosowane przez cały czas, w którym słuch pracownika narażony jest na uszkodzenie. Ryzyko to może mieć miejsce chociażby w przypadku hal produkcyjnych i niektórych warsztatów (słuch powinni chronić też ich goście i wizytatorzy), a także realizowanych w terenie zadań z wykorzystaniem specyficznych pojazdów czy maszyn (np. młota pneumatycznego czy maszyny do mielenia ścinanych gałęzi). Prawidłowo dobrane i używane zatyczki przeciwhałasowe zabezpieczają nie tylko słuch, ale też układ nerwowy stosujących je osób, minimalizując ryzyko wystąpienia m.in. zaburzeń koncentracji czy równowagi.