Czym jest kaletnictwo?

Każdy z nas z pewnością ma w swojej garderobie jakieś dodatki do ubrania wykonane ze skóry – torebki, paski, portfele, breloczki. Zazwyczaj nazywamy je „galanterią skórzaną”, niewiele osób używa już określeń takich jak „wyroby kaletnicze”. Kaletnictwo to jeden z tych zawodów, które zostały wyparte z rynku w wyniku postępu technologicznego produkcji masowej, obecnie jednak, na fali trendów nawiązujących do stylistyki retro, widoczne jest stopniowe odradzanie się tej profesji.

Nieco historii

Historia kaletnictwa sięga czasów średniowiecznych, a konkretniej XIV wieku, kiedy rzemiosło to wyodrębniło się jako jedna ze specjalizacji skórnictwa, czyli rzemiosła zajmującego się garbowanie skór zwierzęcych w celu przetworzenia ich na przedmioty codziennego użytku, takie jak ubrania, buty czy siodła i uprzęże dla koni. Kaletnictwo, jak zostało wcześniej wspomniane, zajmowało się wyrobem dodatków do odzieży, np. pasów, sakw, a obecnie toreb i portfeli. Podobnie jak rzemieślnicy innych specjalizacji, kaletnicy zrzeszali się w tak zwanych cechach, czyli organizacjach, których celem było jednocześnie środowiska zawodowego, podnoszenie kwalifikacji zawodowych swych członków czy w końcu wymiana technologiczna z cechami zagranicznymi. Główne polskie cechy powstały w Krakowie, Gdańsku, Poznaniu, Toruniu, Elblągu oraz Lublinie. Z początku miały one charakter ściśle chrześcijański, dopiero w wieku XVIII zaczęły powoli odłączać się od Kościoła i stawać się stowarzyszeniami zawodowymi. Zbiegło się to w czasie z narastającym kryzysem sztuki rękodzielniczej – cechy były skostniałymi organizacjami, narzucanie przez nie przepisy nie były dostosowane do rozwijającej się dynamicznie produkcji masowej, czyli tak zwanej manufaktury.

-Stopniowo zawód kaletnika zaczynał tracić swój status, gdyż prace wykonywane przez wykwalifikowanych rzemieślników mogły być szybciej, sprawniej i na dużo większą skalę wykonywane przez zorganizowany zespół pracowników oraz maszyny – wyjaśnia przedstawiciel firmy Dkal, zajmującej się produkcją dodatków do wyrobów kaletniczych.

Współcześni kaletnicy nie mają obowiązku przynależeć do cechu – przepis ten został zniesiony w 1989 roku. Samodzielni rzemieślnicy zajmują się wykonywaniem dodatków skórzanych oraz ich naprawą.

Jak wygląda praca kaletnika?

Produkcja wyrobów kaletniczych składa się z kilku etapów. Pierwszym z nich jest przygotowanie projektu oraz opracowanie szablonów poszczególny elementów. Następnie tworzywo do wyrobu kroi się, wypala i wytłacza – na samym końcu elementy są ze sobą zszywane, klejone i wykańczane. Na większość etapów kaletnik wykonuje swoją pracę ręcznie – jedynie szycie, ze względu na fakt, że skóra jest zbyt twarda, by przebić ją igłą, odbywa się przy pomocy maszyn.