Zasady prowadzenia księgowości w fundacjach i stowarzyszeniach

Różnorodne formy prawne organizacji wymuszają na nich odmienne sposoby prowadzenia księgowości. Dziś zajmiemy się więc tym w jaki sposób odbywa się prowadzenie ksiąg rachunkowych dla fundacji i stowarzyszeniach, a także tym, o czym należy przy tej kwestii pamiętać, aby nie narazić się na kary administracyjne lub skarbowe.

Czym są stowarzyszenia oraz fundacje w świetle prawa

Fundacje swoje działanie opierają na przepisach ustawy o fundacjach oraz swoim statucie, którego elementy wymienione są w art. 4. tego aktu prawnego. Ponadto podlegają one obowiązkowi wpisaniu do KRS. Każda fundacja może także w prowadzić działalność gospodarczą pod warunkiem, że środki przekazywane na nią nie są mniejsze niż 1000 złotych miesięcznie. W związku z tym fundacje działają przede wszystkim na podstawie swoich statutów, a działalność gospodarcza prowadzona w ramach ich, jest wyłącznie dodatkiem. 

Z kolei stowarzyszenia określane są przez przepisy prawa jako dobrowolne, samorządne trwałe zrzeszenie osób w celach niezarobkowych. Mogą one jednak w ramach swojej działalności zatrudniać pracowników. Dodatkowo wyróżnia się dwa rodzaje stowarzyszeń- rejestrowane, podlegające wpisowi do KRS oraz nierejestrowane. 

Jak wygląda ewidencja księgowa w fundacjach i stowarzyszeniach? 

Zarówno stowarzyszenia, jak i fundacje zobowiązane są do prowadzenia pełnych ksiąg rachunkowych, o czym mówi ustawa o rachunkowości. Istnieje jednak możliwość, w przypadku spełniania przez nie odpowiednich warunków, prowadzenia uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów zgodnie z zapisami Ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie. Przypomina ona swoją formą klasyczne KPiR stosowane na przykład przez działalności jednoosobowe. Dlatego też bardzo często podobnie jak klasyczne działalności gospodarcze korzystają one z usług biura rachunkowego.

Bez względu na wybór formy prowadzenia księgowości w fundacjach i stowarzyszeniach są one zobowiązane do wykazywania swoich przychodów, kosztów oraz dochodów, które umożliwiają określenie wysokości zobowiązań podatkowych. 

Co należy jeszcze wiedzieć? 

Sama forma prowadzenia ewidencji księgowej to jednak nie wszystko, jeśli chodzi o obowiązki księgowe tego typu organizacji. Zapytaliśmy więc o nie specjalistę z biura rachunkowego Abicus Małgorzata Szulejewska w Warszawie. 

Stowarzyszenia i fundacje nie tylko mają obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych, ale także powinny mieć ustalona własną politykę rachunkowości. Dokument ten określa między innymi rok obrotowy i okresy sprawozdawcze składające się na niego, przyjęte metody wyceny aktywów i pasywów, a także sposób, w jaki prowadzone są księgi rachunkowe. Dodatkowo każde źródła przychodów tego typu organizacji powinny być także zawarte w ich statucie. Mogą nimi być na przykład: 

• dotacje,

• darowizny, 

• przychody z przeprowadzonych zbiórek,

• przychody z działalności gospodarczej funkcjonującej w ramach fundacji. 

Oprócz tego fundacje i stowarzyszenia w ramach formy prowadzenia księgowości, czyli pełnych ksiąg rachunkowych zobowiązane są także do składania corocznych sprawozdań finansowych. 

Podsumowując, księgowość prowadzona w fundacjach i stowarzyszeniach najczęściej odbywa się na zasadach pełnej księgi rachunkowej. Oprócz tego wszelkie sprawy związane z finansami tych organizacji powinny być także określane w ich statutach, aby ich działalność była w pełni zgodna z obowiązującym prawem.