Przedszkola Montessori

Włoska lekarka dr Maria Montessori jest twórczynią specjalnego systemu wychowania dzieci, który został nazwany metodą Montessori. Przedszkola i szkoły wykorzystujące ten sposób nauczania funkcjonują na całym świecie. Ich absolwentami są m.in. założyciele Google – Larry Page i Sergey Brin, a także George Clooney. Co sprawia, że metoda Montessori daje dzieciom satysfakcję i czyni je szczęśliwymi?

Pierwsza placówka

Tak naprawdę metoda Montessori nie jest autorskim wynalazkiem lekarki. Z jej wypowiedzi wynika, że duży wkład w jej powstanie miały dzieci, których rozwój bacznie obserwowała w Instytucie Medyczno-Pedagogicznym Kształcenia Nauczycieli dla Opieki i Wychowania Dzieci Umysłowo Upośledzonych. Jej wychowankowie po dwóch latach edukacji pod okiem dr Montessori zdali szkolne egzaminy z wynikami, jakie osiągnęły „normalne” dzieci w tym samym wieku. Metoda pracy dydaktycznej zastosowana w przypadku pracy z dziećmi upośledzonymi uświadomiła ją, że może ona również wpłynąć na rozwój dzieci zdrowych, hamowany przez tradycyjną szkołę, dlatego w 1907 roku powstał pierwszy Dom Dziecięcy, którym kierowała dr Montessori. Znalazły się w nim proste i lekkie meble, pomoce dydaktyczne, półki na przybory toaletowe, umywalki, tablice, a także kopia obrazu Madonny z Dzieciątkiem. Na zewnątrz było miejsce na bezpieczną zabawę oraz na ogródek, a w niektórych placówkach obecne także były zwierzęta domowe, którymi dzieci mogły się opiekować.

Porządek i wolność

Według Marii Montessori uporządkowane otoczenie sprzyja koncentracji i wewnętrznej równowadze dziecka, w przeciwieństwie do bałaganu będącego źródłem stresu. W przedszkolach korzystających z tej metody wszystkie szafki oraz półki (dodajmy – dostosowane do wzrostu dzieci) służą starannemu segregowaniu materiałów dydaktycznych i zabawek. Filarem metody Montessori jest jednakże dyscyplina oparta na wolności. Oznacza to, że nauczyciele niczego nie narzucają dzieciom – są jedynie obserwatorami ich zachowań. Oczywiście, interwencje się zdarzają, ale tylko w przypadku zachowań nieakceptowanych społecznie – aby dzieci mogły odróżnić dobro od zła. Chęć poznawania świata, swoboda oraz entuzjazm i spontaniczność wynikają ze swobody, jaką otrzymują dzieci w wieku przedszkolnym. W takich warunkach nauka przychodzi im ze szczerą chęcią i nie uważają się za słabsze lub gorsze od innych. Poprzez wolność realizują swoją osobowość, wzmacniają poczucie własnej wartości oraz wewnętrzną dyscyplinę. Aby to wszystko zadziałało, dziecko musi nauczyć się samodzielnego wykonywania podstawowych i niezbędnych czynności, a także porządkowania swojego otoczenia. Oprócz samego przyswajania wiedzy, pomocny jest rozwój niezależności, który jest bardzo ważnym czynnikiem w dorosłym życiu. Warto pamiętać, że wyręczanie dzieci w każdej czynności prowadzi do tłumienia ich naturalnej spontanicznej aktywności.

Nauczyciel jako pomocnik

Metoda Montessori opiera się również na odrzuceniu kar i nagród. Dzieci nie potrzebują materialnych zachęt, aby wykonać zadanie – nagrodą dla nich jest sama radość podczas samodzielnego działania. Dzięki temu są one szczęśliwsze, co przekłada się na chęci do pracy i ciągłego doskonalenia swoich umiejętności.

Istotną rolę w kształceniu dziecka w wieku przedszkolnym odgrywa nauczyciel, który jawi się jako pomocnik i doradca, a nie osoba prowadząca zajęcia według własnego widzimisię oczekując od dzieci posłuszeństwa i wprowadzając na każdym kroku wątpliwe nakazy i zakazy – wyjaśnia zasady edukacji w przedszkolu „Tęczowa Kraina” jego założycielka.