Kruszywa. Charakterystyka i rodzaje materiału

Kruszywa to sypkie materiały, które stosowane są w budownictwie do produkcji betonów, zapraw i mieszanek mineralno-asfaltowych. Wykorzystywane są także do budowy warstw nośnych nawierzchni drogowych oraz warstw filtracyjnych. Dzielimy je na materiały naturalne i sztuczne, które mogą pochodzić z odpadów przemysłowych lub recyklingu. My skoncentrujemy się na kruszywach skalnych.

Kruszywa skalne - definicja

Do kruszyw skalnych zaliczamy te, które powstały w sposób naturalny, na przykład w wyniku przemieszczania się lodowców oraz łamane, rozdrobnione mechanicznie. Do pierwszych zaliczamy piasek, glinę oraz ił, do drugich między innymi granit, bazalt, kwarcyt, marmur i wapień. Kruszywa łamane zwykłe charakteryzują się ziarnami o nieforemnym kształcie i ostrych krawędziach, natomiast kruszywa granulowane mają krawędzie stępione. Kruszywa skalne możemy podzielić także ze względu na genezę - są to kruszywa rzeczne i morskie, lodowcowe i wolnolodowcowe.

Ogólne właściwości

Ze względu na wymiar ziaren, kruszywa dzielimy na drobne do 4 mm, grube od 4-63 mm oraz bardzo grube od 63-250 mm. Do ustalenia uziarnienia stosuje się analizę sitową na mokro bądź na sucho, która pozwala podzielić materiał na frakcje. - Przesiewając materiał przez system sit, sprawdzamy ile procent poszczególnej frakcji pozostaje na oczkach o danej średnicy - dowiadujemy się od inżyniera z firmy budowalnej DOMBUD z Katowic, prężnie działającej firmy budowlanej.

Inżynierowie zajmujący się badaniami laboratoryjnymi potrafią określić szereg istotnych dla kruszyw właściwości, co pozwala na ich prawidłowe zastosowanie. Dla mieszanki betonowej na przykład istotna jest nasiąkliwość, mrozoodporność, wytrzymałość na miażdżenie, zawartość pyłów, zanieczyszczeń i tak zwanych ziaren słabych.

Wykorzystanie kruszywa skalnego

W budownictwie kruszyw skalnych najczęściej używa się do produkcji mieszanek betonowych, choć wykorzystuje się do nich także piasek, żwir, grys oraz mieszanek z otoczaków. Mieszanka do betonu o wysokiej wytrzymałości na ściskanie oraz ścieranie powinna zawierać kruszywa ze skał o dużej wytrzymałości, do których zaliczamy bazalt, granit oraz porfir. Gęstość tych skał wynosi kolejno  2,7-3,2 g/cm3, 2,65-2,75 g/cm3, 2,60-2,65 g/cm3. Charakteryzują się one wysoką szczelnością. Kruszywo ze skał takich jak baryt, hematyt czy magnetyt, które mają wyższą gęstość, wykorzystywane jest do produkcji mieszanek do ciężkich betonów osłonowych. Kruszywa skalne o niższej wytrzymałości, takie jak wapień czy dolomit, wykorzystuje się natomiast do produkcji wyrobów betonowych, które nie są poddawane dużym obciążeniom, a także do produkcji tynków.