Bezpieczeństwo wybuchowe budynków w teorii i praktyce

W pewnych określonych sytuacjach (przy procesach technologicznych generujących atmosferę wybuchową) możemy mieć do czynienia z niebezpieczeństwem wybuchu. Jego skutkiem może być częściowe lub całkowite zburzenie budynku, któremu towarzyszy zazwyczaj także gwałtownie rozwijający się pożar. W naszym artykule postaramy się zgłębić temat, przedstawiając przyczyny wybuchów i omawiając kwestię przeciwwybuchowej prewencji i zabezpieczeń pożarowych.

Najczęstsze przyczyny inicjujące niezamierzone wybuchy

Wśród najczęstszych przyczyn inicjujących wszelkie niezamierzone wybuchy (zapalenie atmosfery wybuchowej) można między innymi wymienić: iskrzenie wywołane zwarciem instalacji elektrycznej, nieostrożne obchodzenie się z otwartym ogniem, niewłaściwie prowadzone prace spawalnicze itp. Należy jednak wiedzieć, że sam czynnik zapalający nie wywoła wybuchu ani pożaru w budynkach właściwie eksploatowanych. Tam, gdzie nie będzie wycieków gazu, palnych pyłów, oparów paliw, tam nie dojdzie do wybuchu ani pożaru.

Prewencja przeciwwybuchowa i ochrona przeciwpożarowa

Prewencja przeciwwybuchowa oraz ochrona przeciwpożarowa są ściśle ze sobą powiązane, stąd też zajmują się nimi te same służby: państwowe jednostki straży pożarnej oraz prywatne podmioty świadczące usługi z zakresu pożarnictwa. O niektórych teoretycznych i praktycznych aspektach bezpieczeństwa wybuchowego rozmawialiśmy z przedstawicielami firmy STRAŻAK ŻMUDA & JABŁOŃSKI z Warszawy, zajmującej się na co dzień analizowaniem zagrożeń pożarowych w różnego rodzaju obiektach oraz opracowywaniem wiążących się z tym odpowiednich organizacyjno-technicznych procedur i wykonywaniem konkretnych zabezpieczeń.

Zasady właściwej prewencji przeciwwybuchowej

Podstawą prowadzenia wszelkich działań mających zapobiegać wybuchom w budynkach są: Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony ppoż. oraz Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 8 lipca 2010 r. określające minimalne wymagania dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące omawianego tematu.

Warunki opracowania właściwych zabezpieczeń

Głównym warunkiem opracowania właściwych zabezpieczeń mających zapobiegać wybuchom w konkretnym budynku jest posiadanie odpowiedniej wiedzy na jego temat. Pierwszym krokiem do osiągnięcia celu jest ocena zagrożenia wybuchem (analiza procesów technologicznych pod kątem możliwości tworzenia się atmosfer wybuchowych, wykonanie obliczeń dot. zagrożeń wybuchowych na podstawie przepisów prawnych oraz najnowszych norm, wskazanie pomieszczeń zagrożonych wybuchem, wskazanie czynników mogących zainicjować zapłon w strefach zagrożonych wybuchem, wyznaczenie w pomieszczeniach i przestrzeniach zewnętrznych odpowiednich stref zagrożenia wybuchem). W następnym kroku należy opracować Dokument Zabezpieczenia przed Wybuchem (opis technicznych i organizacyjnych środków zabezpieczających przed wybuchem i jego skutkami).  Jest on formalnym dowodem wszystkich podjętych działań. Rzecz jasna musi być w miarę potrzeb regularnie aktualizowany.

Obowiązek przeprowadzenia całej tej procedury spoczywa na pracodawcy, właścicielu lub zarządcy danego budynku czy zakładu pracy, lecz oczywiste jest, że musi on dokonać tego w ścisłej współpracy z ekspertami z zakresu zabezpieczeń i ochrony przeciwpożarowej.