Zasadnicze różnice między umową dożywocia a darowizną

Zarówno darowizna, jak i umowa dożywocia pozwalają na przeniesienie praw własności (najczęściej nieruchomości) na wybraną osobę. Obydwie umowy są również sporządzane w formie aktu notarialnego. Jednak pomiędzy nimi istnieje wiele zasadniczych różnic – przy darowiźnie własność jest z założenia przekazana bezpłatnie, natomiast przy umowie dożywocia w zamian za określone świadczenia. Przyjrzyjmy się bliżej tym dwóm rodzajom umów.

Na czym polega darowizna?

Umowa darowizny sporządzona u notariusza pozwala na przeniesienie praw własności do nieruchomości z darczyńcy na obdarowanego. Z założenia darowizna jest przekazywana bez chęci uzyskania wynagrodzenia, choć jednocześnie osoba obdarowana staje się zobowiązana do udzielenia pomocy w sytuacji, kiedy darczyńca nie byłyby w stanie się samodzielnie utrzymywać. W takim przypadku obdarowany udziela darczyńcy wsparcia finansowego lub materialnego do wartości darowizny.

Warto dodać, że tym, co w największym stopniu odróżnia umowę dożywocia od darowizny, są określone prawa spadkowe. Kiedy obdarowany należy do grona spadkobierców, po śmierci darczyńcy osoby uprawnione do udziałów w spadku mogą zażądać włączenia wartości darowizny do części majątku obdarowanego, a tym samym rościć sobie prawo do zachowku. Darowizny uczynione na rzecz spadkobierców i osób uprawnionych do zachowku są doliczane do spadku zawsze, bez względu na czas ich dokonania.

Na czym polega umowa dożywocia?

Podobnie jak w przypadku darowizny, umowa dożywocia polega na przeniesieniu własności nieruchomości na obdarowaną osobę. Różnica polega przede wszystkim na tym, że w zamian za nieruchomość darczyńca zyskuje dożywotnią opiekę, świadczenie finansowe lub obydwa te elementy. Zobowiązania zawarte w umowie mogą wynikać z przepisów Kodeksu Cywilnego lub zostać dowolnie ukształtowane, jednak nie mogą być sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Podobnie jak darowiznę, umowę dożywocia spisuje się w formie aktu notarialnego, np. w Kancelarii Notarialnej Notariusz Ewy Wesołowskiej w Toruniu.

Odmienne są także następstwa prawne jej zawarcia, szczególnie w odniesieniu do prawa spadkowego. Żadne zobowiązania nie przechodzą na spadkobierców dożywotnika, jednak w przypadku śmierci osoby obdarowanej jej spadkobiercy są zobowiązani do przekazywania określonych w umowie świadczeń na rzecz dożywotnika. I nawet w przypadku zbycia nieruchomości, nowi właściciele są zobowiązani do realizowania świadczeń na rzecz danej osoby, choć w przypadku, kiedy nie będzie jej to odpowiadało, może ona zmienić dożywocie na rentę.