Prawa i obowiązki notariusza

Sporządzenie aktu notarialnego to niezbędna czynność, kiedy planujemy wykonać określone czynności prawne a przepisy, do ich ważności, wymagają zachowanie formy właśnie aktu notarialnego np. nabycie lokalu mieszkalnego, przekazanie darowizny, przeprowadzenie postępowania spadkowego, ustanowienie służebności i inne. W tym celu niezbędna jest wizyta u notariusza. Zakres obowiązków notariuszy jest oczywiści dużo szerszy, niż tylko sporządzanie umów – w jakich jeszcze sytuacjach możemy się do nich zwrócić po pomoc? Jakie są ich obowiązki, a jakie prawa?

Notariusz – kim jest?

Notariuszami nazywa się prawników, którzy w drodze decyzji Ministra Sprawiedliwości zostali powołani do wykonywania zawodu notariusza. Co to za czynności? Głównym zadaniem notariusza jest wspomniane już na wstępnie sporządzanie aktów notarialnych, czyli dokumentów potwierdzających dokonanie jakiejś czynności prawnej, np. zawarcia umowy kupna sprzedaży nieruchomości, przekazania darowizny etc. Notariusze nie są urzędnikami, lecz osobami zaufania publicznego i posiadają niektóre przymioty ale i obowiązki funkcjonariusza publicznego. Oznacza to, że prowadzą prywatną, choć ściśle regulowaną przepisami działalność, w której zobowiązani są do bezwzględnego przestrzegania prawa, zachowania bezstronności oraz dochowaniem tajemnicy zawodowej. Aktem prawnym regulującym zawód notariusza jest ustawa z dnia 14 lutego 1991 roku prawo o notariacie.

Usługi świadczone przez notariuszy

Polskie prawo bardzo konkretnie stwierdza, w jakich sytuacjach sporządzenie aktu notarialnego jest koniecznością. Niemniej dokument ten może zostać sporządzony nawet wtedy, kiedy nie ma takiego prawnego obowiązku – decydująca jest tutaj wyłącznie wola jednej lub obu stron dokonujących danej czynności prawnej. Dodatkowo w zakres obowiązków notariusza wchodzi:

• Sporządzanie aktów poświadczenia dziedziczenia
• Sporządzanie poświadczeń, wypisów, odpisów i wyciągów dokumentów
• Sporządzanie projektów, aktów, oświadczeń oraz innych dokumentów
• Sporządzanie testamentów
• Spisywanie protokołów
• Przechowywanie dokumentów, papierów wartościowych, danych na nośnikach pamięci oraz pieniędzy

Usługi te znajdziemy w ofercie Kancelarii Notarialnej Doroty Szuman-Krzych.

Obowiązki notariusza

Zgodnie z ustawą prawo o notariacie każdy notariusz zobowiązany jest między innymi do godnego reprezentowania swojego zawodu, nie podejmowanie dodatkowego zatrudnienia bez upoważnienia (wyjątkiem jest prowadzenie działalności edukacyjnej, np. na uczelniach), a także ścisłego zachowania tajemnicy zawodowej. Notariusz może ujawnić informacje, które mu powierzono tylko wtedy, gdy zeznaje przed sądem w charakterze świadka i zostanie zwolniony z tajemnicy zawodowej, chyba że ujawnienie ich zagraża dobru państwa lub istotnemu interesowi prywatnemu. W takiej sytuacji jedynie Minister Sprawiedliwości może zwolnić notariusza z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej.

Prawa notariusza

Nie zawsze notariusz jest zobowiązany do wykonywania powierzonych mu działań. Ma on prawo odmówić świadczenia danej usługi, jeśli czynność, której usługa dotyczy jest sprzeczna z prawem bądź zachodzi uzasadniona wątpliwość, czy osoba zgłaszająca się do notariusza może daną czynność wykonać.