Na jak długo przyznawana jest ochrona patentowa?

Wynalazki, czyli zupełnie nowe i unikalne wytwory materialne i niematerialne, takie jak urządzenia, układy, sposoby i zastosowania, mogą podlegać ochronie patentowej. Nie jest ona jednak przyznawana automatycznie; po stronie wynalazcy lub przedsiębiorcy chcącego opatentować dane rozwiązanie leży zatem zgłoszenie wynalazku i dopełnienie wszelkich formalności. Jak to zrobić i na jak długo można uzyskać ochronę patentową?

Co to jest ochrona patentowa? 

Patent, zgodnie z definicją przedstawioną na stronie internetowej polskiego Urzędu Patentowego, to „prawo wyłącznego korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy na obszarze danego państwa”. Z przyznaniem patentu łączy się ochrona patentowa, czyli zakaz wytwarzania, używania, dystrybucji lub sprzedaży danego wynalazku bez zgody właściciela patentu. W czasie trwania ochrony ten ostatni może korzystać z wynalazku osobiście, zezwolić na używanie go przez inne podmioty bądź sprzedać prawa do wynalazku. Po wygaśnięciu ochrony patentowej wynalazek staje się natomiast częścią domeny publicznej, co oznacza, że każdy może z niego korzystać niezależnie od zgody wynalazcy.

Jak uzyskać patent w Polsce lub w Europie? 

Do uzyskania patentu na wynalazek trzeba się dobrze przygotować – godną polecenia opcją jest skorzystanie z usług rzecznika patentowego, choć krajowego zgłoszenia patentowego można również dokonać samodzielnie. W tym celu należy złożyć do Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej zgłoszenie zawierające podanie o udzielenie patentu i dokładny opis wynalazku uwzględniający tytuł, dziedzinę techniki i jej obecny stan, istotę wynalazku, sposoby i skutki korzystania z niego, przykłady realizacji oraz zastrzeżenia patentowe. Poza opisem warto stworzyć także materiały wizualne – rysunki czy schematy.

Zgłoszenie patentu obowiązującego na terenie Europy należy natomiast skierować do urzędu wybranego kraju, a jeśli ochrona patentowa ma obowiązywać w kilku państwach – do Europejskiego Urzędu Patentowego. Do zgłoszenia międzynarodowego niezbędna jest pomoc specjalisty w zakresie patentów, np. Zespołu Rzeczników Patentowych JMB w Warszawie, który zajmuje się uzyskiwaniem ochrony patentowej na terenie Europy, w tym Polski, i krajów pozaeuropejskich.

Jak długo działa ochrona patentowa? 

Czas obowiązywania ochrony patentowej różni się w zależności od kraju. W Polsce trwa ona przez maksymalnie 20 lat od daty dokonania zgłoszenia (a nie przyznania patentu!). Co ważne, trzeba ją co roku odnawiać, wnosząc odpowiednie opłaty z własnej inicjatywy. Gdy patent wygaśnie, ochrony nie można przedłużyć.