Na czym polega różnica między zbożem jarym a ozimym?

Zboża są jednym z podstawowych produktów spożywczych. W celu zapewnienia jak najlepszych warunków wzrostu, a tym samym obfitych plonów konieczny jest między innymi odpowiedni termin wysiewu – poszczególne odmiany mają różne okresy wegetacyjne. Stąd rozróżnienie na dwa podstawowe rodzaje zbóż: jare oraz ozime. Co wynika z tego podziału oraz na czym polega różnica między zbożem jarym a ozimym?

Większość osób nieobeznanych z rolnictwem z pewnością kojarzy wiosnę jako termin wysiewu. Nie jest to przekonanie błędne – większość młodych roślin wymaga specjalnego traktowania w początkowym etapie wzrostu, a zima zdecydowanie nie należy do najbardziej przyjaznych pór roku. Okazuje się jednak, że istnieją zboża, które dla prawidłowego wzrostu potrzebują chłodu, a najlepiej grubej pokrywy śnieżnej.

Zboża ozime – wysiewane jesienią, gotowe do zbiorów latem

Do prawidłowego wzrostu chłodu i zimy potrzebują właśnie zboża ozime – i to podstawowa kwestia, która odróżnia je od zbóż jarych. Nasiona pszenicy, żyta, jęczmienia i pszenżyta ozimego wysiewa się jesienią, zazwyczaj w terminach mniej więcej od 10 września do 10 października. Oczywiście okres ten jest umowny oraz zależny między innymi od regionu, pogody, odmiany nasion, wcześniejszego przygotowania gleby oraz przedplonu.

Rośliny te do prawidłowego wzrostu potrzebują okresu chłodu, tak zwanego okresu jarowizacji – mówi specjalista z Centrali Nasiennej w Słupsku, oferującej materiał nasienny – W okresie zimowym zostają schłodzone – proces ten wpływa między innymi na kwitnienie. Zaczynają wschodzić w czasie wiosennego ocieplenia i są gotowe do zbiorów podobnie jak zboża jare od lipca do sierpnia. Najwcześniej przeprowadza się żniwa jęczmienia ozimego, w dalszej kolejności pozostałych zbóż. Wpływ na wielkość plonów ma między innymi pogoda – zboża ozime preferują śnieg, pokrywa śnieżna, która chroni młode rośliny  przed przemarzaniem. Ciepła zima, a także ostry mróz mogą spowodować znaczne szkody oraz zdecydowane zmniejszenie plonów. Z drugiej strony zboża ozime bez jarowizacji nie zakwitną w ogóle – zboża ozime wysiane wiosną nie przyniosą plonów wcale – dodaje specjalista.

Zboża jare – plony w tym samym roku

Zboża jare wysiewa się na wiosnę – zazwyczaj między 15 marca a 10 kwietnia. Rośliny te nie potrzebują okresu jarowizacji, a co więcej wiosenne przymrozki mogą im zaszkodzić powodując zmniejszenie plonów. Odmiany jare dają plony jeszcze w tym samym roku – wysiane na wiosnę mogą być zbierane latem.

Zboża jare są zdecydowanie mniej wymagające od zbóż ozimych, jednak wymagają odpowiedniego przygotowania gleby pod wysiew. W glebach lekkich można rozpocząć siew dosyć wcześnie – rośliny będą miały zapewnione odpowiednie warunki, by rozwinąć i wzmocnić korzenie, a tym samym stać się bardziej odporne na suszę. Wpływ na plony ma również gęstość siewu – im więcej roślin, tym gorszy siew, dlatego należy dokładnie rozplanować prace agrotechniczne oraz nie przeprowadzać siewu zbyt gęsto.

Rodzaje zbóż jarych i ozimych

Zboża jare oraz ozime różnią się również odmianami. W ofercie zbóż ozimych znajdują się pszenica, między innymi odmiana euforia, pszenżyto rotondo, grenado, meloman, jęczmień gloria, quadriga, żyto dańkowskie diament i rubin oraz hybrydowe tur F1. Zboża jare to przede wszystkim pszenica tybalt, arabella, pszenżyto dublet, milewo, jęczmień ella, kucyk oraz owies bingo i poseidon. W zależności od odmiany zboża te są odporne na przemarzanie lub chwilowe niedobory wody – dzięki czemu niezależnie od warunków pogodowych dają dobre plony.