Kto powinien zgłosić się do BDO?

BDO, czyli Baza Danych o Odpadach, a w pełnym brzmieniu baza danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami, to system teleinformacyjny, który został uruchomiony 1 stycznia 2020 r. Rejestracja w systemie jest konieczna w przypadku wybranych rodzajów działalności gospodarczej. W artykule wyjaśniamy, kto i kiedy ma obowiązek rejestracji i jak to zrobić. Piszemy też o karach za brak rejestracji.

Jak łatwo się domyślić, BDO powstał w celu uszczelnienia systemu obrotu odpadami. Skutki braku odpowiednich regulacji są łatwo zauważalne. Każdy z nas niejednokrotnie spotykał dzikie wysypiska śmieci, które powstają najczęściej w lasach. Większość społeczeństwa ma też świadomość, jak bardzo zaniedbany jest proces recyklingu i jak niski jest poziom wykorzystania surowców wtórnych. BDO jest próbą wpłynięcia na poprawę sytuacji poprzez ściślejszy monitoring przepływu odpadów.

Kto musi zarejestrować się w BDO?

Obowiązek rejestracji w BDO reguluje Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach. W Art. 50 ust. 1 wyliczone zostały podmioty zobowiązane do rejestracji:

• podmioty operujące opakowaniami w obrocie wewnątrzwspólnotowym – mowa o producentach i importerach dokonujących wewnątrzwspólnotowego nabycia, eksporterach i przedsiębiorcach dokonujących wewnątrzwspólnotowej dostawy opakowań, a także eksporterów i dokonujących wewnątrzwspólnotowej dostawy produktów w opakowaniach,
• podmioty operujące opakowaniami na terytorium kraju – dotyczy podmiotów wprowadzających na terytorium kraju produkty w opakowaniach, opony, oleje smarowe, pojazdy, wszelkiego rodzaju baterie i akumulatory, a także sprzęt elektryczny i elektroniczny
• podmioty prowadzące odzysk lub recykling odpadów opakowaniowych i poużytkowych,
• podmioty organizujące odzysk surowców wtórnych,
• podmioty obracające odpadami – przedsiębiorstwa eksportujące odpady opakowaniowe i poużytkowe, a także firmy realizujące wewnątrzwspólnotowe dostawy odpadów opakowaniowych lub poużytkowych w celu poddania ich odzyskowi lub recyklingowi.

Przedsiębiorcy, którzy prowadzą wymienione typy działalności, sami muszą złożyć wniosek o wpisanie do rejestru BDO. Specjalista reprezentujący biura rachunkowe PG Partner Gospodarczy w Gdańsku, Łodzi, Poznaniu, Wrocławiu i Szczecinie przypomina, że w przypadku licznych podmiotów dołączenie do rejestru następuje z urzędu, bez konieczności składania wniosku:

Zgodnie z ustawą marszałek województwa dokonuje wpisu do rejestru BDO posiadaczy odpadów, którzy uzyskali pozwolenia zintegrowane, pozwolenia na wytwarzanie odpadów oraz zezwolenia na zbieranie odpadów lub na ich przetwarzanie. Ponadto wpisowi z urzędu podlegają podmioty, które posiadają decyzję zatwierdzającą program gospodarowania odpadami wydobywczymi lub zezwolenie na prowadzenie obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych. Automatyczny wpis dotyczy też podmiotów, które uzyskały koncesje na podziemne składowanie odpadów. 

Kto nie podlega wpisowi do rejestru BDO?

Na mocy ustawy z wpisu do rejestru BDO zwolnione są osoby fizyczne oraz organizacje niebędące przedsiębiorstwami, które wykorzystują odpady na potrzeby własne. Zwolnienie dotyczy też rolnicy posiadający gospodarstwa o powierzchni mniejszej niż 75 ha, a także posiadacze ziemi, którzy wykorzystują komunalne osady ściekowe do upraw i produkcji kompostu. 

Wpis do rejestru BDO nie jest konieczny w przypadku firm, które prowadzą nieprofesjonalną działalność polegającą na zbieraniu zużytych opakowań lub zużytych artykułów konsumpcyjnych. W rejestrze nie muszą figurować także sklepy i hurtownie, które nie oferują klientom toreb z tworzyw sztucznych podlegających opłacie recyklingowej. Wpis nie jest wymagany od osób fizycznych i przedsiębiorców, którzy wytwarzają odpady objęte systemem odbioru odpadów komunalnych. 

Nie omówiliśmy wszystkich przypadków, w których wpis do rejestru BDO jest konieczny lub następuje z urzędu, jak i tych, w których nie ma takiego obowiązku. Aby upewnić się, do jakiej kategorii należy prowadzona przez nas działalność, najwygodniej jest skorzystać z doradztwa biur rachunkowych. Obok prowadzenia księgowości, zajmują się one także zgłoszeniami do BDO. Temat należy potraktować bardzo poważnie, bo kary za niewłaściwą gospodarkę odpadami mogą być naprawdę dotkliwe, żeby nie powiedzieć drakońskie.

Rejestracja i wypisanie się z BDO 

Rejestracji należy dokonać za pośrednictwem strony BDO. Mikroprzedsiębiorcy wnoszą opłatę w wysokości 100 zł, natomiast pozostali przedsiębiorcy 300 zł. Opłatę wniesioną przy rejestracji należy uiszczać w każdym następnym roku. Wpłata powinna zostać wysłana do końca lutego za dany rok. Obowiązkiem opłaty rocznej są objęci tylko ci przedsiębiorcy, o których mowa w art. 50 ust. 1 Ustawy. W czasie nie dłuższym niż 30 dni od złożenia wniosku przedsiębiorca powinien otrzymać numer rejestrowy. Od tego momentu jest zobowiązany umieszczać numer na dokumentach dotyczących odpadów, w tym m.in. na fakturach VAT i w ewidencji odpadów.

Wypisanie się z rejestru jest możliwe również za pośrednictwem strony BDO. Powodem do złożenia wniosku o wykreślenie jest trwale zawieszenie wykonywania danej działalności. Jeżeli nastąpiła tylko zmiana zakresu, to należy złożyć wniosek aktualizacyjny. 

Kary za niewłaściwą gospodarkę odpadami 

Zgodnie z Ustawą za niewłaściwe gospodarowanie odpadami grożą bardzo wysokie kary pieniężne. Jeżeli dopuścimy się mieszania odpadów niebezpiecznych z neutralnymi substancjami (rozcieńczanie, mieszanie) w celu zmiany klasyfikacji na odpady inne niż niebezpieczne, musimy liczyć się z karą minimum 5 tys. zł. Maksymalny wymiar kary może sięgnąć 1 mln zł. Z kolei za zbieranie lub przetwarzanie odpadów bez stosownego zezwolenia, można wymierzyć karę administracyjną w wysokości minimalnej 10 tys. zł, a maksymalnej 1 mln zł. 

Natomiast za gospodarowanie odpadami w sposób niezgodny z posiadanym zezwoleniem kara mieści się w przedziale od 1 tys. do 1 mln zł. Ten sam zakres kar przewidziany jest też m.in. za transport i magazynowanie odpadów niezgodnie z wymaganiami oraz brak monitoringu wizyjnego miejsca magazynowania. Równie surowo karane jest też prowadzenie działalności bez zgłoszenia do rejestru BDO w przypadku podmiotów określonych w Art. 50 ust. 1 Ustawy oraz nieumieszczanie numeru rejestrowego na dokumentach.