Kto może pracować na podnośniku koszowym?

Podnośniki koszowe to jedne z najbardziej wszechstronnych urządzeń przeznaczonych do bezpiecznego prowadzenia prac na wysokości. Zapewniają one pełną swobodę, jeśli chodzi o dostęp pionowy i poziomy, oferują także nośność pozwalającą na zabieranie potrzebnych do pracy narzędzi czy urządzeń. Ze względu na zagrożenia związane z robotami wysokościowymi ich obsługa wymaga jednak posiadania odpowiednich uprawnień.

Jaka jest specyfika pracy przy wykorzystaniu podnośników koszowych?

Wykonywanie prac na wysokości wiąże się z pewnym ryzykiem, dlatego wymaga stosowania odpowiednich rozwiązań, które pozwalają na zagwarantowanie pełnego dostępu do miejsca wykonywania zadania, a jednocześnie nie narażają na niebezpieczeństwo upadku ani osób je przeprowadzających, ani tych, które znajdą się w pobliżu. Jednym z niezawodnych sposobów na właściwą ochronę pracowników, a także szybkie dotarcie na potrzebną wysokość oraz zabranie ze sobą urządzeń czy materiałów jest użycie popularnych podnośników nazywanych potocznie zwyżkami. Są one produkowane w różnych typach różniących się sposobem działania oraz obszarem, na jakim mogą pracować. Do transportu pionowego, także na duże wysokości używane są podnośniki masztowe, w których platforma robocza może przemieszczać się wzdłuż jego konstrukcji nośnej. Przy mniejszych wysokościach sprawdzają się podesty nożycowe, które wyróżniają się kompaktową budową oraz niewielką ilością miejsca potrzebnego do ich rozstawienia. Największą wszechstronność oferują jednak podnośniki koszowe – zauważa przedstawiciel firmy OLSTAL, specjalizującej się w udostępnianiu podnośników oraz wykonywaniu usług dźwigowych.

Podnośniki koszowe to urządzenia, w których platforma robocza nazywana koszem jest umieszczona na składanym ramieniu, zbudowanym z przynajmniej dwóch elementów połączonych ze sobą przegubowo. Są one uruchamiane za pomocą siłowników hydraulicznych, które powodują podniesienie obu członów. Najczęściej są montowane na obrotowej podstawie, która obraca się wokół własnej osi. W wielu urządzeniach ostatnie z rozkładanych ramion ma budowę teleskopową, może się wydłużać przez wysuwanie kolejnych elementów. Podnośniki koszowe są zazwyczaj montowane na podwoziach samochodów dostawczych albo ciężarowych, mogą też występować w wersjach samojezdnych, umieszczonych na czterokołowym podwoziu. Cechą charakterystyczną podnośnika koszowego jest to, że poza osiąganiem określonego przez maksymalną wysokość roboczą pułapu, na jakim mogą być prowadzone prace, dysponuje on również wysięgiem bocznym, tzw. możliwością przemieszczania kosza także w poprzek powierzchni, na której ma być realizowane konkretne zadanie.

Podnośniki koszowe są używane przy wielu rodzajach prac prowadzonych na wysokości. Dobrze sprawdzają się podczas robót budowlanych związanych z wykańczaniem budynków np. zakładaniem rur spustowych, rynien, piorunochronów i barierek. Są użyteczne przy wykonywaniu elewacji oraz zakładaniu przeszkleń. Nadają się również do prac konserwacyjnych – wymiany oświetlenia, mycia okien i elewacji, jej malowania czy rozklejania materiałów reklamowych. Mogą być przydatne przy montażu i instalowaniu różnych urządzeń – klimatyzacji, wentylacji mechanicznej, filtrów i wszelkiego rodzaju infrastruktury energetycznej albo telekomunikacyjnej. Bardzo szeroko korzysta się z podnośników koszowych podczas napraw dachów, rozmaitego typu instalacji przemysłowych czy zbiorników. W wielu sytuacjach podnośniki tego rodzaju będą konieczne przy wycince i pielęgnacji drzew, np. doświetlaniu koron bądź usuwaniu konarów zagrażających upadkiem.

Jakie uprawnienia są niezbędne do obsługi podnośnika koszowego?

Ponieważ praca na podnośniku koszowym jest wykonywana na znacznej wysokości, przy ich użytkowaniu ważne jest przestrzeganie podstawowych zasad bezpieczeństwa. Operator musi brać pod uwagę możliwości techniczne związane z maksymalną wysokością roboczą oraz wysięgiem, przy których zostanie zachowana pełna stabilność, zwracać uwagę na prawidłowe umieszczenie na odpowiednio nośnym podłożu czy oceniać warunki atmosferyczne, w jakich będzie pracował, zwłaszcza siłę wiatru. Podczas świadczenia usług podnośnikami przegubowo-teleskopowymi liczyć się będzie też właściwe umieszczenie podnośnika umożliwiające obsłużenie określonego pola pracy czy przestrzeganie ograniczeń co do wielkości obciążenia kosza. Osoba, która steruje tego typu sprzętem, musi dysponować odpowiednimi uprawnieniami, potwierdzającymi posiadanie wiedzy na temat bezpiecznej obsługi i podstaw jego budowy.

Dokumenty umożliwiające pracę z wykorzystaniem podnośnika koszowego są wydawane w postaci tzw. zaświadczenia kwalifikacyjnego, które można otrzymać po zdaniu egzaminu z obsługi urządzeń transportu bliskiego w kategorii „Podesty ruchome przejezdne”. Uprawnienia przyznaje się po uzyskaniu pomyślnego wyniku testu pisemnego oraz zaliczeniu części praktycznej, która składa się z dwóch elementów: konieczności wykonania czynności związanych ze znajomością zasad obsługi technicznej codziennej (OTC), a także realizacji określonego zadania praktycznego. Za przeprowadzenie egzaminu oraz wystawienie zaświadczenia kwalifikacyjnego odpowiada Urząd Dozoru Technicznego (UDT).

Warto wspomnieć, że uprawnienia te są wydawane na okres 5 lat, po których muszą zostać przedłużone. Zakres przyznawanych w myśl obowiązujących od 2019 roku przepisów odpowiada dawnej kategorii 1 P. Umiejętności potrzebne do przystąpienia do egzaminu teoretycznego i praktycznego można zdobyć, biorąc udział w kursie prowadzonym przez wyspecjalizowany ośrodek. Trzeba jednak podkreślić, że uprawnienia wydawane przez UDT są ważne tylko na terenie kraju. W przypadku obsługi podnośników poza granicami konieczne jest spełnianie wymagań obowiązujących w konkretnym państwie. Dokumentem, który może pozwalać na korzystanie z podnośników koszowych w innych krajach europejskich, jest np. licencja PAL wydawana po zdaniu egzaminu organizowanego przez International Powered Acces Federation (IPAF). W przypadku podnośników koszowych konieczna będzie licencja PAL 1B obejmująca podesty przegubowe niemające możliwości samodzielnego przemieszczania się albo PAL 3B, w której znajdują się przejezdne podesty przegubowe i teleskopowe.