Konosament, czyli morski list przewozowy

Konosament, inaczej morski list przewozowy, umożliwia jego posiadaczowi odbiór przesłanego ładunku w porcie morskim. To bardzo istotny dokument o dużym znaczeniu w handlu międzynarodowym, dlatego zgodnie z Kodeksem Morskim powinien zawierać ściśle określone informacje. W artykule wyjaśniamy, co to jest konosament, jakie są jego rodzaje oraz z jakich elementów się składa.

Czym jest konosament morski? 

Konosament jest papierem wartościowym, który umożliwia przeniesienie praw własności towaru i stanowi dowód przyjęcia go na statek w celu przewozu. Dokument ten uprawnia do dysponowania ładunkiem oraz do jego odbioru, jest także przedmiotem transakcji handlowych – może być sprzedawany i kupowany. Należy zaznaczyć, że nie stanowi on umowy przewozu ładunku np. między przewoźnikiem a załadowcą, a jedynie dowód przyjęcia towaru. 

Jak tłumaczy specjalista z firmy Vetro: Konosament wystawia się zgodnie z instrukcją otrzymaną od załadowcy lub eksportera, bądź na podstawie informacji zawartej w akredytywie. Morski list przewozowy powinien być następnie opieczętowany i podpisany przez osobę upoważnioną (armatora, przewoźnika lub spedytora). Zwykle występuje on w 3 kolejno ponumerowanych egzemplarzach, z których każdy jest oryginałem. 

Rodzaje konosamentów

Wyróżnia się następujące rodzaje konosamentów: 

• załadowania i przyjęcia do załadowania;
• kwit sternika (czysty lub zaklauzulowany);
• liniowy i czarterowy;
• elektroniczny;
• bezpośredni;
• zwykły i przeładunkowy. 

Pierwszy spośród wymienionych, czyli konosament załadowania, stanowi podstawowy dokument tego typu. Zawiera on potwierdzenie, że towar został załadowany do przewozu, a także nazwę statku oraz datę zakończenia załadowania. Istnieje jeszcze jeden sposób podziału konosamentów, w zależności od sposobu ich wystawiania:

• imienny (na imiennie określonego odbiorcę);
• na zlecenie (na zlecenie załadowcy bądź wskazanej przez niego osoby);
• na okaziciela (bez określenia odbiorcy lub załadowcy, zazwyczaj jednak zamieszcza się wzmiankę dotyczącą osoby, którą należy zawiadomić w porcie). 

Jakie dane powinien zawierać konosament?

Treść konosamentu określają przepisy Kodeksu Morskiego, zgodnie z którym dokument ten powinien zawierać następujące elementy: 

• nazwę statku;
• oznaczenie przewoźnika;
• oznaczenie załadowcy;
• oznaczenie odbiorcy bądź informację o wystawieniu dokumentu na zlecenie lub na okaziciela;
• określenie rodzaju ładunku, jego miary, objętości, liczby sztuk, ilości lub wagi;
• określenie zewnętrznego stanu ładunku i jego opakowania;
• znaki główne niezbędne dla stwierdzenia tożsamości ładunku;
• oznaczenie frachtu i innych należności przewoźnika albo informacje o ich uregulowaniu;
• nazwę miejsca załadowania i wyładowania;
• liczbę wydanych egzemplarzy konosamentu;
• datę i miejsce wystawienia konosamentu;
• podpis przewoźnika, kapitana statku lub innego przedstawiciela przewoźnika.