Jakie są objawy jaskry?

Jaskra, obok zaćmy i AMD, jest jedną z najczęstszych przyczyn ślepoty. Bywa nazywana cichym zabójcą wzroku, gdyż przez długi czas nie daje żadnych objawów. Kiedy już się one pojawiają, często stan pacjenta jest na tyle poważny że wymaga natychmiastowej ingerencji lekarzy. Na co należy zwrócić szczególną uwagę przy profilaktyce tej choroby? Jakie są czynniki zwiększające ryzyko występowania jaskry i jej objawy?

Czym jest jaskra?

Ciecz wodnista to płyn nieustannie krążący w gałce ocznej, który zapewnia oku składniki odżywcze oraz reguluje ciśnienie wewnątrzgałkowe. Aby proces widzenia przebiegał prawidłowo, ciecz ciągle przypływa i odpływa, dzięki czemu w oku pozostaje jej bezpieczna ilość. Jeśli usuwanie płynu jest zaburzone i do oka ciągle dostaje się jego nowa dawka, poziom ciśnienia w gałce ocznej niebezpiecznie wzrasta. To z kolei jest bezpośrednią przyczyną nieodwracalnego uszkodzenia włókien nerwowych siatkówki, stanowiących część nerwu wzrokowego. Ten ostatni jest niezwykle istotnym elementem, gdyż łączy oko z mózgiem i pozwala interpretować obrazy powstałe w siatkówce.

Przez to, że wspomnianych włókien jest w ludzkim oku bardzo dużo, w początkowym okresie powstawania jaskry trudno jest odczuć jej objawy. Tym bardziej, że w pierwszej kolejności niszczone są włókna widzenia obwodowego, czyli tego z obrzeży pola widzenia – z pewnością trudniej dostrzec te zmiany niż w przypadku widzenia centralnego.

Jakie objawy powinny wzbudzić niepokój?

Okazuje się, że jaskra bardzo często jest wykrywana zupełnie przypadkowo, podczas rutynowych badań okulistycznych czy doboru okularów. Niestety w większości są to jej postacie zaawansowane, gdzie nerw wzrokowy jest już praktycznie zniszczony. W pierwszych stadiach jaskra nie daje żadnych objawów, przebiega bezboleśnie, a ewentualne ubytki we wzroku może rekompensować druga gałka oczna. Niemniej istnieją pewne symptomy, na które warto zwrócić szczególną uwagę:

• nagły światłowstręt,
• częste łzawienie oczu,
• trudności z widzeniem po zmroku lub w bardzo ciemnych pomieszczeniach,
• widzenie tzw. mroczków przy patrzeniu wprost na jakiekolwiek źródło światła, np. na lampę,
• bóle głowy,
• powracający ból oka lub jego zaczerwienienie,
• pogorszenie wzroku,
• zawężone pole widzenia (obraz po bokach jest bardzo niewyraźny, ostre widzenie możliwe jest tylko na wprost).

W skrajnych przypadkach może dochodzić nawet do nudności, bólu brzucha, czy zaburzeń pracy serca. Są to więc stosunkowo ogólne objawy, które równie dobrze mogą świadczyć o występowaniu innych chorób. Dlatego niezwykle ważne jest, aby regularnie wykonywać profilaktyczne badania okulistyczne. Jak mówi specjalista z centrum okulistyki  Optomed, ta reguła nie dotyczy tylko osób starszych:

W społeczeństwie istnieje przeświadczenie, że jaskra dotyka wyłącznie osoby w starszym wieku. Jest to błędne i niebezpieczne myślenie, gdyż ta choroba może w postaci wrodzonej występować nawet u noworodków. Rozróżniamy także jaskrę dziecięcą i młodzieńczą, na którą cierpią młode osoby średnio od 3 do 35 roku życia. Główny Urząd Statystyczny wskazuje, że ok. 420 000 zdiagnozowanych osób w naszym kraju to pacjenci powyżej 15 roku życia.

Czynniki ryzyka  

Owszem, wraz z wiekiem ryzyko wystąpienia jaskry wzrasta, jednak nie jest to jedyny wskaźnik, jakim należy się kierować. To samo dotyczy wykrycia wzrostu ciśnienia wewnątrzgałkowego – istnieją przypadki, gdzie prawidłowe ciśnienie we wnętrzu oka nie przeszkadza w rozwoju choroby. Co więc wzmaga ryzyko wystąpienia tego schorzenia i kto szczególnie powinien poddawać się diagnostyce jaskry ? Najczęstsze czynniki to:

• migrenowe bóle głowy,
• marznące stopy i ręce,
• palenie tytoniu,
• nadmierne spożywanie alkoholu,
• jaskra w rodzinie,
• miażdżyca,
• przewlekły stres,
• wysokie ciśnienie tętnicze,
• cukrzyca,
• choroby tarczycy,
• choroba Raynauda,
• krótkowzroczność.

Osoby starsze oraz te, u których występowały przypadki jaskry w rodzinie,  powinny wykonywać badania diagnostyczne raz w roku. Pozostali pacjenci – minimum raz na dwa lata. Natychmiastowa konsultacja okulistyczna jest niezbędna, kiedy pojawi się którykolwiek ze wspomnianych w artykule objawów. Szybka reakcja i profilaktyka może pomóc uratować pacjenta przed całkowitą utratą wzroku.