Jakie prawa ma pracownik w przypadku zwolnienia grupowego?

Redukcja zatrudnienia to sytuacja trudna zarówno dla zwalnianych osób, jak i pracodawcy. Zwolnienia grupowe mają miejsce z powodów niezależnych od pracowników. Najczęstszymi przyczynami są: kryzys ekonomiczny przedsiębiorstwa, przebudowa organizacji, zmiana profilu działalności. Tzw. zwolnienia grupowe regulowane są zapisami ustawy, która określa obowiązki pracodawcy i prawa pracownika w tych szczególnych okolicznościach.

Zwolnienie z pracy uznaje się za jeden z 8 największych stresorów w życiu. Warto walczyć o swoje i w przypadku zwolnień grupowych zbadać, czy rzeczywiście zaistniała przyczyna wskazana przez  pracodawcę – informuje ekspert prawa pracy Wojciech Chmurak

Kiedy mówimy o zwolnieniu grupowym?

Rozwiązanie stosunku pracy przez pracodawcę może nastąpić z przyczyn leżących po stronie pracownika. Mogą być to przyczyny zawinione, tj. ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych lub przyczyny niezawinione, np. utrata kwalifikacji w wyniku pogorszenia się stanu zdrowia. Odrębne przepisy regulują sytuacje, w których pracodawca ma prawo rozwiązać umowę z przyczyn niezależnych od zatrudnionych. Reguluje to ustawa z 13 marca 2003 roku o szczególnych zasadach rozwiązywania stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracownika.  Zgodnie z nią zwolnienia grupowe są wtedy, gdy firma zatrudniająca:

• więcej niż 20, a mniej niż 100 osób zwalnia 10 pracowników,
• między 100 a 300 pracowników zwalnia 10% personelu,
• powyżej 300 zwalnia co najmniej 30 pracowników w okresie nieprzekraczającym 30 dni.

Typując pracowników do zwolnienia, pracodawca musi kierować się określonymi kryteriami (np. stażem pracy, kwalifikacjami, liczbę nieobecności z powodu choroby).

Zwolnienie grupowe – prawa pracownika

Na mocy ustawy z 13 marca 2003 roku, jeśli otrzymałeś wypowiedzenie w ramach zwolnienia grupowego, przysługuje Ci prawo do odprawy. Jej wysokość zależy od okresu zatrudnienia i kształtuje się następująco:

• jeśli przepracowałeś mniej niż dwa lata otrzymasz jedną pensję,
• za staż od 2 do 8 lat dostaniesz równowartość dwóch pensji,
• jeśli poświęciłeś pracodawcy 8 lat swojego życia zawodowego, należy Ci się odprawa w wysokości 3-miesięcznych poborów.

Pracodawca ma prawo skrócić okres wypowiedzenia z 3 miesięcy do miesiąca, przy czym masz prawo do odszkodowania równemu wynagrodzeniu za skrócony czas. W sytuacji zwolnienia grupowego pracę możesz stracić nawet, jeśli jesteś na urlopie wypoczynkowym lub zwolnieniu lekarskim. Bez zmian nie mogą zostać zwolnieni pracownicy objęci ochroną przedemerytalną (4 lata przed emeryturą), kobiety w ciąży oraz te przebywające na urlopie macierzyńskim. Pracodawca może takim osobom wypowiedzieć warunki pracy i płacy. Jeśli w efekcie otrzymasz niższe wynagrodzenie, to przysługuje Ci wyrównanie do końca trwania okresu ochronnego. Podobnie, jak przy zwolnieniu z innej przyczyny, masz prawo do wykorzystania urlopu lub do otrzymania ekwiwalentu pieniężnego. Otrzymasz też świadectwo pracy.