Jak regenerować silniki zabytkowe?

Naprawy pojazdów uznawanych za zabytkowe są wielkim wyzwaniem, ale także dają bardzo dużą satysfakcję, zwłaszcza osobom, które pasjonują się techniką. Wszystkie zabiegi wykonywane podczas przywracania im dawnej świetności muszą być jednak prowadzone fachowo i z wielką pieczołowitością. Będzie to szczególnie ważne w przypadku regeneracji silników zabytkowych, ponieważ każdy błąd może tu oznaczać niepowetowane straty.

Renowacja pojazdów zabytkowych a ich silniki

Kolekcjonowanie zabytkowych samochodów i motocykli, a także wiekowych ciągników rolniczych staje się coraz bardziej popularne. Miłośnicy techniki i motoryzacji cenią sobie możliwość obcowania z maszynami, które z powodzeniem przetrwały próbę czasu, a nierzadko zastosowano w nich niepowtarzalne rozwiązania konstrukcyjne. Najwięcej emocji budzą zwykle pojazdy zwłaszcza starsze lub wyróżniające się szczególnie atrakcyjnym wyglądem, które są wykorzystywane głównie „od święta” i prezentowane na różnych zlotach, a często także traktowane jako lokata kapitału. Wiele osób decyduje się na auta, które, choć kwalifikują się do kategorii zabytkowych lub nawet historycznych, to z powodzeniem mogą być używane także na co dzień. Wciąż przybywa chętnych do amatorskiego lub profesjonalnego odrestaurowywania maszyn, choć wiąże się to nie tylko z koniecznością posiadania bardzo wszechstronnej wiedzy i umiejętności, ale także ponoszeniem sporych kosztów

– zauważa przedstawiciel firmy JURGAL, zajmującej się regeneracją silników.

Restaurowanie pojazdów zabytkowych i historycznych to proces, który na ogół wymaga zajęcia się niemal wszystkimi elementami tych maszyn od blacharki przez tapicerkę aż po zawieszenie czy poszczególne układy mechaniczne. Najwięcej problemów przysparza zazwyczaj remontowanie podzespołów takich jak skrzynie biegów i silniki, ponieważ wymaga posiadania specjalistycznego oprzyrządowania. Wynika to jednak nie tylko z tego, że w grę wchodzi wyposażenie potrzebne przy każdej regeneracji silnika, jak choćby specjalne wytaczarki, ale również z faktu, że starsze konstrukcje mają swoją specyfikę, wymagającą wysokiego poziomu wiedzy technicznej i znajomości wszystkich dawniej stosowanych rozwiązań. Prawdziwym problemem jest niekiedy całkowita niedostępność jakichkolwiek części zamiennych, co sprawia, że wiele elementów trzeba w całości dorabiać. To także rodzi pewne kłopoty, ponieważ w wiekowych już konstrukcjach stosowano zupełnie inne rodzaje stopów, odmienne były też np. wymagane luzy i obowiązujące tolerancje wymiarowe.

Przy procesach związanych z restaurowaniem starych aut niejednokrotnie trzeba radzić sobie z sytuacją, w której ich właściciele nie dopuszczają do siebie myśli o stosowaniu części, które nie będą oryginalne lub odtworzone z materiałów o identycznych parametrach, jak oryginalne, co wpływa zarówno na koszt, jak i czasochłonność potrzebnych zabiegów. Barierą bywa też brak danych technicznych temat poszczególnych elementów – nierzadko zdarza się, że niektóre detale muszą być odtwarzane jedynie w oparciu o zachowane zdjęcia lub rysunki. Nieco inaczej jest w przypadku joungtaimerów  do których często części zamienne dostarczają niezależni producenci, choć ich jakość nie zawsze jest najwyższa, a preferowane są części oryginalne.

Jakie zabiegi są konieczne przy regeneracji silników zabytkowych?

Jednym z najważniejszych procesów koniecznych przy renowacji pojazdu jest przywrócenie pełnej sprawności jego silnikowi. Zakres niezbędnych działań może być w takim przypadku różny i jest uzależniony od stanu technicznego, w jakim się on znajduje. Jeżeli pojazd  wciąż było na chodzie lub uległ awarii stosunkowo niedawno, regeneracja silnika zabytkowego obejmuje na ogół te same czynności, które trzeba wykonywać przy naprawach nowszych jednostek napędowych. Są one wymontowywane z pojazdu, zdejmuje się z nich ich osprzęt, a następnie sprawdzana jest ich szczelność w celu ustalenia, czy nie doszło do pęknięcia głowicy, bloku albo miski olejowej. Niezbędne będzie dokonanie pomiarów w celu skontrolowania geometrii wszystkich kluczowych punktów m.in. gładzi cylindrów. Po dokładnych oględzinach poszczególne elementy są poddawane odpowiednim dla ich kondycji naprawom, te natomiast, które są zbyt zużyte lub ich stan jest na tyle zły, że ponowny ich montaż nawet po regeneracji byłby zbyt dużym ryzykiem, są dorabiane. Warto pamiętać, że w przypadku starszych silników części, które muszą być w ten sposób odtworzone, może być stosunkowo dużo.

W przypadku pęknięć ukruszeń i podobnych ubytków elementy są poddawane spawaniu lub napawaniu, a następnie w zależności od swej geometrii frezuje się je albo przetacza. W razie potrzeby dokładnie obrabiana jest też ich powierzchnia, np. w przypadku głowicy standardem jest jej planowanie. Często zachodzi też potrzeba poddania regeneracji gniazd zaworów i otworów świec. Niejednokrotnie nie da się też uniknąć szlifowania gniazd panewek, a także poważnych napraw wału korbowego. W silnikach zabytkowych konieczne może się okazać dorobienie tłoków i pękniętych korbowodów. Takie zabiegi mogą być potrzebne również w przypadku kół zębatych czy klinowych, a nawet wałków rozrządu. Dość często potrzebne okazuje się uzupełnienie lub wykonanie mocowań osprzętu silnika.

Jedną z podstawowych czynności wykonywanych w silnikach zabytkowych jest też szlif cylindrów  . Niekiedy będzie to trudne, ponieważ ze względu na swój wiek znaczna część silników przechodziła już podobne zabiegi, jednak z uwagi na to, że w starszych konstrukcjach taka operacja była nie raz przewidywana już na etapie projektowania silnika, zwykle będzie to wykonalne. Po szlifie przeprowadza się tak jak przy nowszych jednostkach napędowych honowanie.

Warto pamiętać, że regeneracja silników zabytkowych to zadanie, które wymaga bardzo dużego doświadczenia i zaawansowanych umiejętności obróbki metalu. Wybierając firmę, której powierzy się takie zlecenie, dobrze będzie kierować się jej renomą, faktem posiadania odpowiedniego parku maszynowego, a także wiedzą na temat wszystkich zagadnień związanych z naprawami jednostek napędowych. Nie można zapominać, że ewentualne uszkodzenia możliwe przy niefachowym podejściu będą wiązały się nie tylko z niepotrzebnie poniesionymi kosztami, ale niekiedy wręcz ze spisaniem całego silnika na straty.