Dlaczego ludzie się uzależniają?

Świadomość uzależnień i zagrożeń z tym związanych sukcesywnie rośnie w naszym społeczeństwie. Wiele mówi się na temat alkoholizmu i narkomanii, coraz więcej słyszy się też na temat uzależnienia od leków czy hazardu. Jednakże pomimo coraz szerszej wiedzy na temat objawów i metod leczenia nałogów, wciąż dość enigmatyczną kwestią pozostają przyczyny ich powstawania. Skąd biorą się uzależnienia?

Niewinne początki

Uzależnienie to poważna choroba, która ma destrukcyjny wpływ na niemal każdą sferę życia człowieka, nie tylko na prawidłowe funkcjonowanie organizmu pod względem fizycznym czy psychicznym, ale także na życie rodzinne, społeczne i zawodowe. Wraz z postępem choroby u osoby uzależnionej dochodzi do rozpadu więzi emocjonalnych i społecznych oraz utraty kontroli nad własnym życiem. Tak dramatyczne sytuacje często zaczynają się dość niepozornie – od próbowania używek i sięgania po nie okazjonalnie. Jest to szczególnie łatwe w przypadku alkoholu, którego spożywanie w niektórych sytuacjach, np. na imprezach, jest przecież społecznie akceptowalne. Coraz więcej jest też okazji do spróbowania narkotyków, co stanowi ogromne zagrożenie zwłaszcza dla ludzi młodych. Nastolatki będące pod dużym wpływem rówieśników i ciekawe nowości chętnie sięgają po substancje psychoaktywne. Z czasem jednak takie niewinne z pozoru próby mogą przerodzić się w nałóg.

Głębszy problem

O uzależnieniu mówimy w sytuacji, gdy osoba chora podporządkowuje swoje życie używkom, których odstawienie daje u niej szereg objawów zarówno od strony fizycznej, jak i psychicznej, czego przykładem może być głód alkoholowy lub narkotykowy.

Z tego powodu mówimy o uzależnieniu fizycznym, gdzie organizm "domaga się" kolejnej dawki – pojawia się np. drżenie rąk, potliwość i szereg innych nieprzyjemnych dolegliwości - oraz o uzależnieniu psychicznym, kiedy osoba uzależniona odczuwa swego rodzaju ulgę po zażyciu substancji. - Tłumaczy przedstawiciel Kliniki terapii uzależnień „Droga do domu” w Długołęce pod Wrocławiem. - Reakcja taka spowodowana jest regularnym przyjmowaniem środków psychoaktywnych, co wynika nie tylko z fizjologicznej potrzeby zażycia kolejnej dawki alkoholu, narkotyków lub leków, ale ma głębsze podłoże emocjonalne.

Powszechnym zjawiskiem wśród osób uzależnionych jest chęć ucieczki od rzeczywistości: obowiązków, problemów i emocji, jakie czekają na nich w realnym świecie. Może to być spowodowane np. trudną sytuacją rodzinną czy zawodową, a niekiedy wynika z przeżytej traumy lub choroby. Często ma to także związek z niską samooceną i brakiem pewności siebie. Osoba, która wpada w nałóg, nie potrafi poradzić sobie z różnymi, codziennymi sytuacjami i zamiast stawić im czoła, ucieka w używki. Uzależnieni często nie radzą sobie z własnymi emocjami, a sięgając po alkohol czy narkotyki, próbują je zagłuszyć. Niekiedy chcą też zaimponować otoczeniu. Sięgając po używki coraz częściej i w coraz większych ilościach mogą jednak mieć poczucie winy i odczuwać nieprzyjemne dolegliwości fizyczne, czyli tzw. kaca, co powoduje powstanie swego rodzaju błędnego koła. Nie bez znaczenia dla rozwoju nałogów są także geny oraz doświadczenia z dzieciństwa i okresu dorastania. Trzeba przy tym wspomnieć, że uzależnienie zawsze jest sprawą indywidualną – niektóre osoby są bardziej na to podatne. Niemniej jednak w leczeniu uzależnień kluczowe znaczenie ma szeroko pojęta pomoc terapeutyczna ze strony psychologów i psychoterapeutów. Chcąc pozostawać w trzeźwości, osoba uzależniona musi zdawać sobie sprawę ze swoich słabości, lęków i traum oraz nauczyć się asertywności i podnieść poczucie własnej wartości.