Czynniki szkodliwe w środowisku pracy

Czynniki szkodliwe występujące w miejscu pracy to takie, których wpływ może wywoływać schorzenia lub choroby zawodowe. Każdy zakład pracy jest zobowiązany do zidentyfikowania takich zagrożeń, zmierzenia ich intensywności, a także wprowadzenia określonych procedur mających na celu ochronę pracowników przed byciem narażonym na ich oddziaływanie. Zwykle analizą czynników szkodliwych zajmuje się inspektor BHP.

Czym są czynniki szkodliwe w miejscu pracy

Są to wszelkie czynniki o negatywnym wpływie na zdrowie, na których oddziaływanie pracownik jest narażony podczas wykonywania obowiązków zawodowych. Mogą być obecne stale lub okresowo w miejscu pracy. Jak wyjaśnia specjalista z Laboratorium Badań i Ekspertyz SBB, o szkodliwym wpływie mówimy wtedy, gdy wartość danego czynnika przekracza dopuszczalne normy. Normy te są ustanowione dla:

- najwyższego dopuszczalnego stężenia,

- najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego,

- najwyższego dopuszczalnego stężenia pułapowego,

- najwyższego dopuszczalnego natężenia fizycznego czynnika szkodliwego.

Wartości dopuszczalnych stężeń są określone przepisami Bezpieczeństwa i Higieny Pracy. Pracodawca przed rozpoczęciem wdrożenia danego procesu technologicznego jest zobowiązany do zbadania jego wpływu na zdrowie przyszłych pracowników. Pierwsze pomiary należy wykonać nie później niż 30 dni przed rozpoczęciem używania maszyn, urządzeń lub obiektów. W przypadku, gdy stężenie czynników szkodliwych w miejscu pracy przekracza dopuszczalne normy, obowiązkiem pracodawcy jest udostępnienie osobom zatrudnionym odpowiedniego sprzętu ochronnego. Przykładowo: jeśli pracownik jest narażony na zbyt wysoki poziom hałasu, pracodawca musi wyposażyć go w chroniące słuch słuchawki tłumiące.

Podział szkodliwych czynników w miejscu pracy

Czynniki szkodliwe mogą przybierać różnorodne formy. Część z nich można łatwo zaobserwować lub odczuć - na przykład hałas czy obecność pyłów, inne są mniej oczywiste – stwierdzenie obecności szkodliwych oparów czy promieniowania wymaga zastosowania aparatury badawczej.

Podstawowy podział rozróżnia szkodliwe czynniki na chemiczne, fizyczne i biologiczne. Te o charakterze chemicznym stanowią największą grupę zagrożeń. Najczęściej są to gazy, dymy i opary, które przedostają się do organizmu przez drogi oddechowe, ale mogą też wpływać drażniąco na skórę i błony śluzowe.

Kolejną grupą są czynniki fizyczne, do których przede wszystkim zalicza się zbyt wysoka lub niską temperaturę, niekorzystny dla człowieka mikroklimat, hałas oraz drgania mechaniczne. Ostatnim typem są czynniki biologiczne. Są to przede wszystkim bakterie, wirusy, pasożyty i grzyby.

Jeśli w miejscu pracy natężenie szkodliwych czynników przekracza ustalone normy, pracodawca, zwykle za pośrednictwem inspektora BHP ma obowiązek wdrożyć odpowiednie procedury chroniące zdrowie pracowników. W przeciwnym razie grożą mu kary urzędowe oraz możliwość ubiegania się przez pracowników o odszkodowanie za uszczerbek na zdrowiu.