Czy można leczyć zęby bez borowania?

Nie brakuje pacjentów, w których już sam odgłos pracującej kątnicy stomatologicznej wywołuje nieprzyjemne dreszcze. Opracowywanie ubytków lub leczenie kanałowe, nawet wykonywane w znieczuleniu miejscowym, należą do zabiegów powodujących duży dyskomfort. Dlatego od dłuższego czasu trwają poszukiwania alternatywnych metod usuwania objętych próchnicą tkanek zęba. Czy możliwe jest leczenie zębów bez borowania?

Bormaszyna to dawna nazwa wiertarki. Borowanie stomatologiczne polega na rozwiercaniu i usuwaniu chorej tkanki zęba. Towarzyszy mu specyficzny, wysoki dźwięk, wibracje i ból, który bez znieczulenia jest dla wielu pacjentów nie do wytrzymania. Obecnie możemy sięgnąć po metody alternatywne – ciche i bezbolesne. 

Jakie są alternatywy dla borowania zębów?

Poszukiwanie sposobów leczenia, które mogłyby zastąpić borowanie, trwa od kilku dekad. W tym czasie powstało wiele metod, które są stosowane przede wszystkim u dzieci i osób z bardzo dużą wrażliwością. Wymieniamy najpopularniejsze alternatywy dla borowania zębów, które posiadają potwierdzoną skuteczność:  

• infiltracja próchnicy ICON – polega na zastosowaniu żywicy, która wnika w chorobowo zmienioną tkankę i uszczelnia pory w zębinie: efektem jest zatrzymanie rozwoju zmian próchniczych i usunięcie przebarwień – infiltrant próchnicy ICON jest skuteczny w przypadku początkowych, niewielkich zmian próchniczych,
• żel Carisolv – preparat, nazywany też żelem szwedzkim, rozpuszcza chorą tkankę i zabarwia na czerwony kolor, co ułatwia jej usuwanie – żel pozwala usunąć tylko objętą próchnicą tkankę i zachować zdrową część zęba: zabieg polega na naprzemiennym aplikowaniu preparatu i zeskrobywaniu rozpuszczonych tkanek, 
• rozbijanie próchnicy ultradźwiękami – ultradźwięki są popularną metodą usuwania kamienia nazębnego, ale można je też w ograniczonym zakresie wykorzystywać do usuwania zmian próchniczych,
• borowanie powietrzem – metoda podobna do piaskowania zębów: strumień powietrza z piaskiem dentystycznym (drobinami tlenku glinu) pod wysokim ciśnieniem działa jak wiertło,
• usuwanie próchnicy laserem – bardzo skuteczna metoda, lecz wyjątkowo kosztowna i wymagająca bardzo dużej precyzji, a w efekcie trudna do stosowania u dzieci,
• ozonowanie – czas trwania zabiegu liczony jest w sekundach: specjalny aplikator dostarcza dużą dawkę ozonu do zmiany próchniczej i unieszkodliwia niemal 100% bakterii – ozonem można leczyć tylko te zęby, w których próchnica nie zniszczyła jeszcze powierzchni szkliwa (nie powstał otwarty ubytek). 

Dlaczego tak trudno zastąpić wiercenie zębów?

Próby zastąpienia borowania są podyktowane chęcią zmniejszenia dyskomfortu pacjenta, ale także potrzebą zachowania jak największej części zęba. Borowanie przy użyciu kątnicy prowadzi do znacznego uszczerbku w zdrowych tkankach: nie da się tak prowadzić wiertła, aby penetrowało tylko zmiany próchnicze. Takie selektywne działanie oferują tylko środki chemiczne. Jednak nie wyparły one, podobnie jak lasery i sprężone powietrze, borowania przy użyciu wiertła. Dlaczego tak się dzieje, wyjaśnia przedstawiciel hurtowni dentystycznej Limedic: – Metody chemiczne, takie jak infiltrant próchnicy ICON, są bardzo skuteczne w leczeniu niewielkich zmian próchniczych. Jednak przy opracowywaniu większych ubytków metody chemiczne są pracochłonne i w wielu przypadkach wymagają użycia wiertła. Z kolei metoda laserowa i borowanie powietrzem pod wysokim ciśnieniem nie pozwalają dotrzeć do wszystkich miejsc w leczonym zębie. Sprawdzają się tylko przy tych ubytkach, które można dobrze wyeksponować: zachyłki i zakrzywione kanały korzeniowe są dla nich niedostępne. W przypadku lasera dochodzi też ryzyko poważnych uszkodzeń tkanek miękkich: wystarczy, że pacjent ruszy głową bez uprzedzenia, aby promień lasera poparzył dziąsło czy język.

Nie bez znaczenia jest też fakt, że metody leczenia mające zastąpić borowanie, są kosztowne. Nie wszystkie są też całkowicie bezbolesne. Dyskomfort jest mniejszy niż przy klasycznym borowaniu, jednak zarówno usuwanie próchnicy laserem, jak i sprężonym powietrzem może wymagać znieczulenia. Dodatkową wadą leczenia próchnicy sprężonym powietrzem jest powstawanie dużej ilości pyłu, co wyklucza stosowanie tej metody u osób cierpiących na astmę.  

Opis różnych metod leczenia próchnicy skłania do oczywistego wniosku: borowanie jest najtańszą, najszybszą i ciągle najskuteczniejszą metodą opracowania ubytków i kanałów korzeniowych.