Charakterystyka i rodzaje służebności

Służebność, według kodeksu cywilnego, klasyfikowana jest jako prawo rzeczowe wobec cudzej nieruchomości. Związana jest ona więc z pewnymi ograniczeniami w zakresie praw samego właściciela. Jej zadaniem jest między innymi wprowadzenie zmian, które wpływają na eksploatację nieruchomości oraz zadośćuczynienie osobom fizycznym. Jakie typy służebności przewiduje prawo i czego dotyczą?

Rodzaje służebności określane przez przepisy prawne

Kodeks cywilny przewiduje różne rodzaje służebności, które dotyczą odmiennych obszarów. Według klasyfikacji opartej na przepisach prawnych wyróżnia się 3 typy:

• osobistą,
• gruntową,
• przesyłu.

Służebnością osobistą nazwane zostały prawa konkretnej osoby do przypisanej nieruchomości. Ten rodzaj dotyczy wyznaczonej jednostki i nie może zostać przeniesiony na nikogo innego. Podstawowym przykładem w tym zakresie jest dożywotnie zamieszkanie osoby w budynku.

Służebność gruntowa polega na obciążeniu konkretnej nieruchomości na rzecz drugiej. Oznacza to, że osoba będąca właścicielem może korzystać z budynku, ale wyłącznie w określonym zakresie. Co więcej, może ona zostać pozbawiona prawa do podejmowania działań mających na celu wprowadzanie zmian na danym terenie. Najprostszym przykładem jest sytuacja, w której w jednym budynku znajduje się przejście lub przejazd do drugiego.

Specjalista z firmy Notariusz Tomasz Zapart:

W przypadku służebności przesyłu występują pewne zmiany w obszarze nieruchomości związane bezpośrednio z prowadzonymi inwestycjami np. wyposażeniem w liczniki prądu, gazu lub wody. W tym zakresie swego rodzaju ograniczenia są jednak niewielkie, ponieważ inwestor, czy przedsiębiorstwa może być dopuszczony do budynku tylko do odczytu, konserwacji lub naprawy należących do niego sprzętów.

Jak może zostać ustanowiona służebność?

Istnieje kilka opcji w zakresie ustanowienia służebności. Najprostszą i najszybszą jest bez wątpienia umowa, która według przepisów Kodeksu cywilnego musi być spisana w formie aktu notarialnego - przynajmniej ze strony właściciela. Druga strona można sporządzić oświadczenie w dowolnej formie. Ustanowiona służebność w większości przypadków wpisywana jest do księgi wieczystej. Bardzo ważne jest natomiast określenie, czy służebność ma formę odpłatną, czy nieodpłatną.

Akt notarialny to tylko jedna z form, na mocy których można uznać służebność. Istnieją także inne opcje, wśród których znajduje się orzeczenie sądowe i decyzja administracyjna. Co więcej, może ona wynikać również z faktu zasiedzenia danej nieruchomości.

Kiedy możliwe jest wygaśnięcie służebności?

Oprócz służebności osobistej, która jako jedyna ma charakter dożywotni, istnieje kilka przypadków, w których możliwe jest wygaśnięcie jej innych rodzajów. Może to być między innymi zrzeczenie się praw ze strony uprawnionego, upływ terminu, który został jasno określony w umowie lub brak jej wykonania przez 10 lat od ustanowienia.